بیزینس کوچینگ فرآیندی است که در آن یک کوچ (مشاور) به افراد و تیمهای کسب و کار، با هدف بهبود عملکرد و دستیابی به اهدافشان کمک میکند؛ کوچینگ به عنوان یک فرآیند حمایتی، افراد را در تشخیص موانع و چالشهایی که در راه رسیدن به اهدافشان قرار دارند همراهی نموده و در کشف راه حلهای جدید و پیاده کردن این راهکارها کمک میکند.
در بیزینس کوچینگ، کوچ با استفاده از مهارتهایی همچون علوم روانشناسی، مدیریت، تحلیل و برنامهریزی با مشتری (مشاورهگیرنده) تعامل میکند تا بهبود لازم در زمینههای مختلفی ازجمله رهبری، مدیریت زمان، مهارتهای ارتباطی، استراتژی گذاری و توسعه شخصی برای او حاصل شود.
اصلیترین هدف بیزینس کوچینگ، ارتقاء عملکرد فردی و سازمانی است که کوچ با ایجاد فرصتها و محیطی امن برای مشاورهگیرنده، او را به تحلیل بهتر، هدفمندسازی موقعیتها، تصمیمگیریها و عملکرد خود و سازمانش تشویق میکند؛ لذا استفاده از این روش میتواند بهبود و تغییر مثبتی در کسب و کار و زندگی فردی کاربر ایجاد کند.
شغل کوچینگ چیست؟
بیزینس کوچینگ فرآیندی مشارکتی است که در آن یک مربی کسب و کار (Business Coach) به یک فرد یا تیم کمک میکند تا اهداف کسب و کار خود را تعیین و دستیابی کنند؛ به عبارتی کوچینگ کسب و کار بر توسعه مهارتها، تواناییهای فردی و سازمانی تمرکز دارد و به افراد کمک میکند تا در زمینههای مختلف فعالیت خود، ازجمله تعیین استراتژی، رهبری، فروش، بازاریابی، مدیریت و توسعه شخصی پیشرفت کنند.
در یک رابطه کوچینگ کسب و کار، مربی به عنوان یک شنونده فعال و همدل عمل میکند و از پرسشهای تکنیکی و چالش برانگیز برای کمک به مراجع در تفکر انتقادی و حل مسئله استفاده میکند؛ به این ترتیب از خط فکری، نقاط ضعف و قوت مخاطب در تعیین مسیر و تحقق اهداف مطلع میشود.
یک مشاور کسب و کار میتواند حوزه فعالیت را در زمینههای مختلفی همچون استراتژی کسب و کار، بازاریابی، مالی، عملیات، منابع انسانی و مدیریت کمک کند؛ آنها همچنین با تحلیل و بررسی موقعیت فعلی کسب و کار، ارائه راهکارهایی برای بهبود عملکرد و نمونه برداری از بهترین شیوهها و استانداردهای موجود در صنعت کمک کنند.
بیشتر بخوانید: فرایند جذب و استخدام منابع انسانی
کسب و کار کوچینگ
در یک تعریف کلی کسب و کار کوچینگ به معنای کمک به افراد برای رسیدن به اهداف آنها است؛ لذا کوچینگ میتواند در زمینههای مختلفی ازجمله شغل، زندگی شخصی، سلامت و ورزش، تحصیل و… انجام شود. در واقع کسب و کار کوچینگ یک نوع حرفه است که بر کمک به افراد و کسب و کارها برای رسیدن به اهداف تجاری خود تمرکز دارد و افراد را همراهی میکند تا:
اهداف کسب و کار خود را تعیین نموده و جهت دستیابی به آنها برنامهریزی کنند، مهارتهای خود را بهبود ببخشند، نقاط ضعف خود را شناخته و با آنها مقابله کنند، موانع را شناسایی و بر آنها غلبه نمایند، تصمیمات بهتری بگیرند، به طور موثرتری با دیگران ارتباط برقرار نمایند، اعتماد به نفس و انگیزه خود را افزایش دهند.
اگر قصد همکاری با یک کوچ را دارید؛ انتخاب مناسب، بررسی تجربه، تخصص و شیوههای کاری مختلف کوچها قبل از انتخاب ضروری است؛ همچنین اهداف و توقعات خود را به طور دقیق مشخص کنید تا با کوچ همکاری موثری برقرار نمایید؛ از آنجایی که کوچینگ برای طیف گستردهای از افراد و کسب و کارها مناسب است به چند زمینه عمده بهرهمندی از این فرآیند اشاره میکنیم.
کارآفرینان: در صورتی که شخص در حال تاسیس یک کسب و کار جدید یا توسعه حرفه فعلی خود است؛ کوچینگ میتواند وی را در تقویت روحیه کارآفرینی، ایجاد استراتژیهای موفق، حل مشکلات و... یاری دهد. از جمله مزایای دیگر کوچینگ برای کارآفرینان افزایش اعتمادبهنفس و انگیزه، بهبود ارتباطات، تعیین اهداف و تمرکز بر آنها، ایجاد هماهنگی بین زندگی شخصی و شغلی، ارائه ایدههای نوآورانه و افزایش بهرهوری است.
مدیران: در مدیریت، کوچینگ میتواند به افراد و تیمها در توسعه مهارتها، افزایش عملکرد، رسیدن به اهداف سازمانی، حل مشکلات و توسعه توانمندیها کمک کند و رهبران با یادگیری نحوه همراهی و راهنمایی افراد، مهارت رهبری خود را بهبود میبخشند.
این روش به آنها امکان میدهد راهکارهای موثری برای حل مسائل و تصمیمگیریهای درست در مواجهه با سناریوها و وضعیتهای پیچیده بیابند؛ این رویکرد به افزایش رضایت شغلی، اعتماد به نفس، موفقیت و رشد فردی کمک میکند.
صاحبان مشاغل کوچک و متوسط: در صورتی که در حال راهاندازی یا توسعه یک کسب و کار کوچک هستید؛ تجربیات و دانش یک کوچ میتواند به شما در یادگیری و توسعه مهارتهای مورد نیاز برای مدیریت مشاغل کوچک کمک کند، ازجمله مهارتهای مدیریتی، فروش و بازاریابی، مذاکره و ارتباطات به جامعه هدف را بیاموزید.
کوچ میتواند به شما در شناسایی و حل مشکلات رایج مشاغل کوچک کمک کند و راهکارهای جدیدی را برای بهبود عملکرد و رشد شما ارائه دهد؛ تا بهبود واضحی در عملکرد و موفقیت کسب و کار خود در مقیاس کوچک احساس کنید.
تیم های فروش: نقش کوچ در تیمهای فروش بسیار اساسی است و میتواند در بهبود فعالیت و عملکرد فروش تیم تاثیر قابل توجهی بگذارد؛ این نقش مثبت و سازنده شامل مهارتهای ارتباطی، مذاکره، بازاریابی دیجیتال، فنون ارتباط با مشتری و تواناییهای فنی مربوط به محصولات و خدمات مورد فروش است.
ارتقای فنون ارتباط با مشتری، از ترفند دیگر کوچ بوده که به اعضای تیم فروش در برقراری ارتباط موثر با مشتریان کمک کند و این شامل تکنیکهای ارتباطی، مدیریت روابط مشتریان (CRM)، نگهداری مشتریان و خدمات پس از فروش است.
تیم های بازاریابی: یک کوچ بازاریابی مسئولیت هدایت و رهبری تیم بازاریابی را بر عهده دارد و به توانمندیهای تحلیلی در تیم و استفاده از دادهها و آمارها برای تصمیمگیری درست کمک میکند؛ همچنین بازاریابان را تشویق و انگیزهبخشی میکند تا بهطور بهینه در فعالیتهای بازاریابی خود عمل کنند.
ضمنا کوچ بازاریابی، برقراری و حفظ ارتباطات قوی و موثر با ذینفعان داخلی و خارجی را فراهم میکند؛ به این منظور با تیمهای دیگر، مشتریان و شریکان تجاری ارتباط سازنده و هدفمند با هماهنگیهای لازم را ایجاد میکند.
با این وجود لازم است که به طور کلی وظایف و حیطه فعالیت کوچینگ را بشناسید تا برحسب نیاز و نوع کسب و کار خود به یک کوچ با تخصص و دانش مربوطه مراجعه کنید تا راهنمایی و حمایتهای اصولی و اثربخشی را دریافت نمایید. وظایف شغل کوچینگ کسب و کار عبارتند از:
- کمک به مراجع در تعیین اهداف کسب و کار
- توسعه یک برنامه برای دستیابی به اهداف
- ارائه بازخورد و راهنمایی
- کمک به مراجع در غلبه بر موانع
- حمایت از مراجع در طول فرآیند
چگونه یک بیزنس کوچ شویم؟
کسب و کار کوچینگ یک شغل پرطرفدار و در حال رشد است؛ مربیان این حرفه میتوانند به صورت مستقل یا به عنوان کارمند شرکتهای کوچینگ کار کنند؛ درآمد مربیان کوچ بسته به تجربه، مهارت و تخصص آنها متفاوت است؛ لذا برای تبدیل شدن به یک بیزنس کوچ حرفهای میتوانید مراحل زیر را دنبال کنید:
خودشناسی و تعیین اهداف: اولین قدم برای تبدیل شدن به یک بیزنس کوچ، خودشناسی و تعیین اهداف است؛ اینکه چرا میخواهید یک بیزنس کوچ شوید و چه اهدافی دارید؛ آیا میخواهید به عنوان یک کوچ مستقل کار کنید یا به عنوان کارمند یک شرکت کوچینگ؟ آیا قصد دارید در زمینه خاصی از کسب و کار تمرکز کنید یا در حوزههای مختلف فعالیت کنید.
دریافت آموزش مرتبط: در ابتدا، باید مهارتها و دانش مرتبط با حوزه کوچینگ را از طریق دورهها، کتب، وبینارها یا دورههای آنلاین مورد آموزش قرار دهید؛ این آموزشها شامل کوچینگ اجرایی، کوچینگ تیمی، کوچینگ مشتریان، استراتژی بازاریابی و مدیریت کسب و کار است.
کسب تجربه: پس از آموزش اصول کوچینگ، تلاش کنید تا تجربههای عملی در زمینه کوچینگ را نیز به دست آورید؛ این موارد شامل کوچینگ همکاران یا دوستان نزدیک، شرکت در گروههای مشاوره و کوچینگ یا ارائه خدمات کوچینگ به مشتریان است.
یافتن تخصص: دریافت تخصص در یک حوزه خاص میتواند به شما کمک کند تا جایگاه رقابتی در بازار بیزنس کوچینگ ایجاد کنید؛ لذا با تمرکز بر حوزههای خاص مانند کوچینگ مدیریت، خلاقیت و نوآوری، رهبری، توسعه کسب و کار و… خدمات خاصی را ارائه دهید.
شناخت مشتریان و بازار: برای موفقیت در این حوزه باید بازار مورد هدف و مشتریان ممکن را به خوبی بشناسید؛ بنابراین درک نیازهای مشتریان، مشکلاتی که با آنها روبرو میشوند و راهکارهای قابل ارائه به آنها مهم است.
ارتقا و به روزرسانی: با توجه به تغییرات مستمر در عرصه کوچینگ و نیازهای بازار، دسترسی به آخرین روشها، تکنیکها و تحولات در این حوزه حائز اهمیت است؛ لذا با حضور در کنفرانسها، کارگاهها، خواندن منابع حرفهای و شرکت در برنامههای آموزشی مداوم، میتوانید مهارتهای خود را به روز نگهدارید.
تجربه مشتریان خوب: سعی کنید تا ارزش ارائه شده توسط خدمات کوچینگ خود را افزایش دهید و تجربه مثبتی را برای مشتریان خود ایجاد کنید. ضمنا برای موفقیت در شغل کوچینگ، باید یک برند شخصی قوی ایجاد کنید و این برند باید منعکس کننده ارزشها، تخصص و اهداف شما باشد.
توسعه مهارتها: برای موفقیت به عنوان یک بیزنس کوچ، باید مهارتهای لازم را کسب نمایید؛ این مهارتها شامل ترفندهای ارتباطی، گوش دادن فعال، پرسیدن سوالات باز و چالش برانگیز و ایجاد انگیزه و حمایت است که شما میتوانید این مهارتها را با شرکت در دورههای آموزشی کوچینگ کسب نمایید؛ رعایت نکات زیر نیز به شما در مسیر تبدیل شدن به یک کوچ حرفهای کمک میکنند.
به دنبال یک مربی کوچینگ باشید؛ یک مربی متخصص و مجرب به شما کمک میکند تا مهارتها و دانش خود را توسعه دهید و در این مسیر شغلی پیشرفت کنید.
به طور منظم در دورههای آموزشی شرکت نمایید چراکه صنعت کوچینگ دائما در حال تغییر است و باید که مهارتهای خود را به روز نگهدارید.
در شبکههای اجتماعی فعال باشید زیرا شبکههای اجتماعی یک راه عالی برای ارتباط با سایر کوچها و مشتریان بالقوه است.
تبلیغات گسترده انجام دهید و به مشتریان خود بگویید که چه چیزی ارائه میدهید و چگونه به آنها کمک میکنید.
مزایای بیزینس کوچ
کوچینگ کسب و کار به افراد و کسب و کارها کمک میکند تا اعتمادبهنفس و انگیزه خود را افزایش دهند و این امر از طریق ایجاد احساس هدفمندی، افزایش کنترل و بهبود تصویر ذهنی از فرآیند کاری و آینده آن حاصل میشود.
بیزینس کوچینگ به عنوان یک سرمایهگذاری ارزشمند برای کسب و کارهایی است که به دنبال بهبود عملکرد و رسیدن به اهداف خود هستند و به صاحبان مشاغل و حرفههای مختلف مسیر مشخص، اهداف، نقاط ضعف و قوت، روش غلبه بر مشکلات و موفقیت را نشان میدهد؛ موارد زیر نیز از دیگر مزایای بیزینس کوچینگ هستند.
افزایش بهره وری و سودآوری: کوچینگ به افراد و کسب و کارها کمک کند تا بهرهوری را افزایش داده و سودآوری خود را بهبود ببخشند؛ این امر از طریق بهبود فرآیندها، افزایش فروش و کاهش هزینهها حاصل میشود.
بهبود عملکرد: این تخصص سبب میشود تا کاربران در مقابله با چالشهای مختلف عملکرد بهتری داشته و از طریق توسعه مهارتها، افزایش انگیزه و بهبود تصمیمگیری سطح حرفهای خود را ارتقا دهند.
افزایش رضایت مشتریان: یک کوچ مهارت لازم جهت کسب رضایت مشتریان را به شما میآموزد و از طریق بهبود خدمات مشتریان، افزایش کیفیت محصولات و خدمات به ایجاد تجربه مشتریمداری بهتر کمک میکند.
توسعه رهبری و مدیریت: مورد بعدی که بسیار حائز اهمیت بوده، تاثیر راهکارهای کوچ در کسب مهارتهای رهبری و مدیریت است که این تجربه از طریق ایجاد اعتماد به نفس، بهبود ارتباطات و افزایش مهارتهای حل مسئله حاصل میشود.
بهبود مهارتهای ارتباطی: با دریافت راهنمایی و ترفندهای کوچینگ مهارتهای ارتباطی خود را بهبود ببخشید و با افزایش اعتمادبهنفس، بهبود گوش دادن فعال و افزایش مهارتهای کلامی در بهرهوری و افزایش راندمان فعالیت خود به خوبی عمل کنید.
سرفصل های رشته کوچینگ در دانشگاه
رشته کوچینگ در دانشگاهها یکی از رشتههای مدیریتی است که برای آموزش مهارتها و تکنیکهای مربوط به کوچ تدریس میگردد و به دنبال تعلیم و آموزش متخصصان کوچینگ دروس مربوطه را در مقاطع مختلف ارائه میدهند.
این واحدهای درسی از سطوح کارشناسی و گرایش مدیریت تا برنامههای کارشناسی ارشد و دکتری را در برمیگیرند که دروس اصلی کوچینگ شامل مباحثی نظیر اصول کوچینگ، تکنیکهای کوچینگ، فرآیندهای کوچینگ، مشاوره و همچنین مفاهیم روانشناسی و رهبری باشند.
دورههای کوتاهمدت و آموزشهای عملی نیز ممکن است برای افرادی که علاقهمند به فعالیت در حوزه کوچینگ هستند؛ در دانشگاهها و موسسات آموزشی دیگر برگزار شوند و سرفصلهای رشته کوچینگ کسب و کار در دانشگاه به طور کلی به دو دسته کلی تقسیم می شوند:
دروس پایه: این دروس شامل مباحثی مانند روانشناسی، مدیریت، رهبری و ارتباطات میشوند.
روانشناسی: مفاهیم پایه روانشناسی، روانشناسی رشد، روانشناسی انگیزش و هیجان، روانشناسی شخصیت، روانشناسی اجتماعی
مدیریت: مفاهیم پایه مدیریت، مدیریت استراتژیک، مدیریت منابع انسانی، مدیریت مالی، مدیریت بازاریابی
رهبری: مفاهیم پایه رهبری، رهبری تحولی، رهبری اخلاقی، رهبری تیمی
ارتباطات: مفاهیم پایه ارتباطات، ارتباطات بین فردی، ارتباطات سازمانی، ارتباطات موثر
دروس تخصصی: این دروس شامل مباحثی مانند کوچینگ کسب و کار، استراتژی کسب و کار، بازاریابی کسب و کار و توسعه سازمانی هستند.
هر دسته خود حاوی سرفصلهای است که برای کسب علم و تخصص لازم در این حوزه ارائه میشوند که در ادامه به برخی از سرفصلهای تخصصی و مهم رشته کوچینگ در دانشگاه اشاره میکنیم:
کوچینگ کسب و کار: اصول و فنون کوچینگ کسب و کار، کوچینگ برای رشد کسب و کار، کوچینگ برای تغییرات سازمانی، این درس به بررسی اصول و فنون کوچینگ کسب و کار برای کمک به کسب و کارها در رشد و توسعه میپردازد.
استراتژی کسب و کار: مفاهیم پایه استراتژی کسب و کار، تدوین استراتژی، اجرای استراتژی که به بررسی مفاهیم پایه استراتژی کسب و کار و نحوه تدوین و اجرای استراتژی می پردازد.
بازاریابی کسب و کار: مفاهیم پایه بازاریابی، بازاریابی محصول، بازاریابی خدمات، بازاریابی دیجیتال که به مفاهیم پایه بازاریابی و نحوه بازاریابی محصولات و خدمات میپردازند.
توسعه سازمانی: مفاهیم پایه توسعه سازمانی، تغییر سازمانی، مدیریت منابع انسانی را شامل میشود و به بررسی مفاهیم پایه توسعه سازمانی و نحوه تغییر و تحول سازمان ها می پردازد.
علاوهبراین برخی از دانشگاهها ممکن است دروس اختیاری یا تخصصی دیگری را نیز در رشته کوچینگ کسب و کار ارائه دهند؛ ضمنا ممکن است که سرفصلهای رشته کوچینگ کسب و کار در مقاطع مختلف تحصیلی متفاوت باشد؛ به عنوان مثال: سرفصلهای رشته کوچینگ کسب و کار در مقطع کارشناسی ارشد معمولا شامل مباحث تخصصی بیشتری نسبت به مقطع کارشناسی است.
با گذراندن این دروس، دانشجویان رشته کوچینگ کسب و کار با اصول و فنون کوچینگ و همچنین مفاهیم پایه کسب و کار آشنا میشوند؛ لذا این دانش و مهارتها به آنها کمک میکند تا به عنوان کوچهای کسب و کار در زمینههای مختلف با موفقیت عمل کنند.
معرفی رشته دانشگاهی بیزنس کوچینگ
شته دانشگاهی کوچینگ در واقع به بررسی مهارتها، تکنیکها و روشهایی میپردازد که برای همکاری و همراهی با افراد در تحقق اهداف و بهبود عملکردشان استفاده میشوند؛ در طول برنامههای تحصیلی، افراد در رشته کوچینگ یاد میگیرند که چگونه سایرین را به سمت دستاوردهای خود هدایت کنند و برنامهریزی و استراتژیهای مناسب برای رسیدن به اهداف آنها را ارائه دهند.
همانطور که اشاره شد رشته کوچینگ در دانشگاهها در مقاطع مختلفی مورد ارائه قرار میگیرد؛ لذا در سطح کارشناسی، دورههای کوتاه مدت یا دروس گرایشی در رشته مدیریت ممکن است به مباحث کوچینگ اختصاص داده شوند؛ رشتههای مرتبط دیگر مانند روانشناسی، مشاوره و رهبری نیز میتوانند به عنوان پایه برای تحصیل در رشته کوچینگ تدریس شوند. همچنین در رشته دانشگاهی کوچینگ، دانشجویان به صورت تئوری و عملی با مفاهیم و ابزارهای کوچ آشنا میشوند و این آموزشها شامل درسهای مختلفی به شرح زیر هستند.
- مقدمهای بر کوچینگ: اصول، مفاهیم و اهداف کوچینگ را مورد بررسی قرار میدهد.
- روشها و تکنیکهای کوچینگ: ازجمله شناخت هدف، تحلیل موانع، ارزیابی عملکرد و ارائه بازخورد سازنده را بررسی میکند.
- مشاوره و روانشناسی: فهم عمیقی از اصول و روشهای مشاوره و روانشناسی را ارائه میدهد.
- رهبری و مدیریت: شامل مباحثی مانند رهبری تحولی، تصمیمگیری و مهارتهای مدیریتی هستند.
- ارتباطات موثر: مهارتهای ارتباطی برای برقراری ارتباط موثر با مشتریان و همکاران را بررسی میکند.
- توسعه فردی و حرفهای: به شناخت خود و بهتر کار کردن با هدفگذاری و توسعه شخصی میپردازد.
- کوچینگ گروهی و سازمانی: به تیمها و سازمانها در بهبود عملکرد گروهی و سازمانی کمک میکند.
- پژوهش و ارزیابی: مفاهیم پژوهش و ارزیابی کوچینگ را بررسی میکند.
سوالات متداول
شرایط ورود به رشته دانشگاهی بیزنس کوچینگ چیست؟
برای ورود به رشته دانشگاهی بیزنس کوچینگ معمولا داشتن مدرک کارشناسی در یکی از رشتههای مرتبط مانند روانشناسی، مدیریت، بازاریابی یا علوم انسانی الزامی است و برخی از دانشگاهها آزمون ورودی نیز برگزار میکنند.
بازار کار رشته دانشگاهی بیزنس کوچینگ چگونه است؟
بازار کار رشته دانشگاهی بیزنس کوچینگ در حال رشد بوده و کوچینگ کسب و کار یک خدمت ارزشمند برای کسب و کارهایی است که به دنبال بهبود عملکرد و رسیدن به اهداف خود هستند؛ لذا هر روزه بر ارزش این رشته و بازار کار آن افزوده میشود.
هدف رشته دانشگاهی بیزنس کوچینگ
هدف رشته دانشگاهی بیزنس کوچینگ تربیت مربیان کسب و کار حرفهای است که به طور تخصصی به افراد و کسب و کارها در رسیدن به اهداف خود کمک کنند؛ این رشته به دانشجویان کمک میکند تا با اصول و فنون کوچینگ کسب و کار آشنا شده و مهارتهای لازم برای انجام این کار را فرا بگیرند.
آینده شغلی رشته دانشگاهی بیزنس کوچینگ
با توجه به رشد بازار کسب و کار و نیاز حوزههای مختلف به خدمات کوچینگ، انتظار میرود آینده شغلی رشته دانشگاهی بیزنس کوچینگ نیز به زودی فراگیر شده و رونق بیشتری بگیرد.
جمع بندی
مزایای انتخاب رشته کوچینگ که شامل توانایی ارتقای عملکرد و توسعه پتانسیل فردی و حرفهای افراد، مهارتهای همکاری و همراهی با افراد در تحقق اهداف، ایجاد تغییر و بهبود در شرایط فردی، سازمانی و تیمی، ایجاد روابط موثر با دیگران و توانایی برقراری ارتباطات هدفمند، ایجاد مشاغل مختلف در زمینه مشاوره، مربیگری سازمانی و کوچینگ فردی و تیمی، سبب رونق و توسعه روزافزون حوزه کوچینگ شده و به طرفداران رشته دانشگاهی کوچینگ میافزایند.
رشته دانشگاهی بیزنس کوچینگ یک رشته جدید و در حال رشد است که به دانشجویان کمک میکند تا با اصول و فنون کوچینگ کسب و کار آشنا شوند و مهارتهای لازم برای تبدیل شدن به یک کوچ کسب و کار موفق را بیاموزند؛ سپس به سایر افراد و مشاغل در برنامهریزی، شناخت و تحلیل وضعیت کاری، تشخیص نقاط قوت و ضعف، بهبود عملکرد و تحقق اهداف کمک کنند.
