دادهها به معیاری ارزشمند در کسب و کارهای امروزی تبدیل شدهاند که استفاده هوشمندانه از آنها منجر به بهبود و توسعه مستمر سازمان میشود. به همین دلیل است که این روزها عباراتی همچون منابع انسانی داده محور و فرهنگ سازمانی داده محور بیشازپیش به گوش میخورد؛ اما فرهنگ سازمانی داده محور چیست و چرا مدیران باید از آن در سازمانها بهره بگیرند؟
در این مطلب ضمن پاسخ به سؤالات بالا و بررسی مزایای فرهنگ سازمانی داده محور، به بیان چند استراتژی برای ایجاد این فرهنگ نیز میپردازیم؛ بنابراین چنانچه رهبری یک تیم یا مدیریت یک کسب و کار را بهعهده دارید و بهدنبال راههایی برای تقویت فرهنگ سازمانی داده محور هستید، این مقاله را از دست ندهید.
فرهنگ سازمانی داده محور چیست؟
فرهنگ سازمانی داده محور به مجموعه نگرشها، رفتارها و عملکرد کارکنان گفته میشود که در آن از دادهها برای هدایت فرایندها استفاده میشود. در این فرهنگ، دادهها در انحصار گروه خاصی قرار ندارند؛ بلکه افراد در تمام سطوح برای بهبود عملکرد خود میتوانند از دادهها کمک بگیرند.
برای مثال، تیم بازاریابی برای راهاندازی کمپینهای خود میتواند از دادههای مرتبط با تعاملات مشتری استفاده کند. همچنین واحد منابع انسانی با تجزیه و تحلیل دادههای مربوط به عملکرد کارکنان، امکان افزایش رضایت شغلی را فراهم میکند. اگرچه این رویکردهای داده محور در واحدهای مجزا بهکارگیری میشوند؛ اما درواقع همه آنها بخشی از فرهنگ سازمانی داده محور محسوب میشوند.
استفاده کارکنان از دادهها برای انجام وظایف خود و تجزیه و تحلیل فرایندهای کسب و کار سبب ترویج فرهنگ داده محور میشود. چنانچه اعضای تیم و رهبران سازمان پیش از پیادهسازی هر نوع سیاست جدید، بهسراغ اعداد و ارقام بروند، تصمیمگیری مبتنی بر داده به فرهنگ سازمانی برند شما تبدیل میشود.
بهکارگیری پرسنل از دادهها، بینشی عمیق درباره سازمان به آنها میدهد که سبب بهبود عملکرد کارکنان در بخشهای مختلف میشود. در نتیجه، اگر بخواهید تغییرات مهم در سازمان ایجاد کنید، با اتکا به دادهها میدانید چه زمانی و به چه طریقی این کار را انجام دهید.
زمانیکه افراد یک سازمان استفاده از دادهها را در فعالیتهای روزمره خود جای دهند، فرهنگی در سازمان ایجاد میشود که برای حقایق ارزش بیشتری نسبت به حدسوگمان قائل میشود. در این صورت، افراد در هر جایگاه برای رسیدن به اهداف سازمان به دادهها اعتماد میکنند و استفاده از آنها را در دستور کار خود قرار میدهند.
بهطورخلاصه میتوان گفت که گسترش فرهنگ سازمانی دادهمحور محیطی ایجاد میکند که در آن دادهها بهراحتی در دسترس کارکنان قرار دارند؛ بنابراین، افراد میتوانند بهطور مداوم از دادهها برای تصمیمگیریهای مهم استفاده کرده و فرایندها را بر اساس دادهها پیشبینی و ارزشگذاری کنند. فرهنگ داده محور بر سواد دادهای استوار است و بینشهای مبتنی بر داده را بر آزمون و خطا مقدم میداند.
عناصر فرهنگ سازمانی داده محور
فرهنگ سازمانی داده محور بر پایه چند عنصر اساسی استوار است که این عناصر با هم در ارتباطاند و یکدیگر را تقویت میکنند. این عناصر عبارتاند از:
- سواد داده: برای تجزیه و تحلیل داده و درک بهتر و دقیقتر آنها، شما باید سواد داده را به کارکنان خود آموزش دهید. توجه کنید که این مهارت تنها مختص متخصصان داده نیست؛ بلکه همه افراد باید درک درستی از دادهها داشته باشند و بتوانند بهراحتی با آنها سروکله بزنند و اطلاعات مفیدی را از آنها استخراج کنند.
- تصمیمگیری مبتنی بر داده: حال که دادهها را بررسی و طبقهبندی کردید، باید بر اساس آنچه در دست دارید، تصمیمی منطقی برای پیشرفت سازمان بگیرید. سعی کنید برای تصمیمگیریها و تدوین استراتژی در بخشهای مختلف سازمان بهسراغ دادهها بروید تا بتوانید بهترین عملکرد را از خود نشان دهید.
- دموکراسیسازی دادهها: در این مرحله شما باید دادهها را در اختیار کارکنان قرار دهید و آنها را از انحصار افراد خاص خارج کنید. افراد باید با حفظ امنیت و حریم خصوصی سازمان به دادهها دسترسی داشته باشند تا بتوانند با کاوش در آنها، بهتر و منطقیتر تصمیم بگیرند. این اقدام سبب توانمندسازی کارمندان برای اتخاذ تصمیمگیریهای آگاهانه میشود.
- رهبران مناسب: ایجاد یک فرهنگ سازمانی داده محور قوی نیاز به رهبرانی متعهد و متخصص دارد. آنها باید خود از دادهها استفاده کنند و الگوی خوبی برای اعضای خود باشند تا سواد داده میان تیم ترویج پیدا کند و تصمیمگیری مبتنی بر داده جای خود را در برنامه روزمره کارکنان باز کند.
- اتوماسیون مدیریت دادهها: یکی دیگر از ارکان فرهنگ سازمانی داده محور، خودکارسازی مدیریت دادهها است. شما باید ابزار مناسب برای اتوماسیون مدیریت دادهها را برای سازمان فراهم کنید تا دسترسی به دادههای دقیق و بهروز برای پرسنل فراهم شود. با این کار کیفیت و یکپارچگی دادهها بهبود پیدا میکند و اعتماد به دادهها برای تصمیمگیریهای مهم افزایش مییابد.
چرا ایجاد فرهنگ سازمانی داده محور برای کسب و کارها مهم است؟
دادهها یکی از مهمترین بخشهای فرهنگ دیجیتال بهشمار میروند که اهمیت آنها را در مشاغل امروزی نمیتوان انکار کرد. ازآنجاکه این روزها سازمانها برای نوآوری، بهبود تجربه مشتری و کسب مزیت رقابتی، ارزش زیادی قائل میشوند، دادهها میتوانند مسیر دستیابی به این اهداف را هموارتر کنند.
فرهنگ سازمانی داده محور موجب افزایش کارایی عملیاتی، تصمیمگیری آگاهانهتر و محکمکردن بنیانهای برند میشود؛ بنابراین میتوان گفت که ایجاد فرهنگ سازمانی داده محور انتخاب دنیای تجارت امروز نیست؛ بلکه یک الزام و ضرورت برای کسب و کارهایی است که به رشد و موفقیت میاندیشند.
بر اساس گزارشی از نشریه اکونومیست که در سال 2017 منتشر شده، دیگر باارزشترین منبع جهان نفت نیست؛ بلکه داده است؛ پس اگر شما هم بهدنبال موفقیت برند خود هستید و نمیخواهید از رقبای خود عقب بیفتید، بهتر است تا دیر نشده به قدرت داده ایمان بیاورید. جمعآوری دادههای خام، کاوش عمیق در آنها و پالایش و تجزیه و تحلیل دادهها مسیر رشد را برای سازمان هموار میکند و شما را سریعتر به اهداف خود میرساند.
مزایای ایجاد فرهنگ سازمانی داده محور
در فرهنگ داده محور، مدیران کسب و کار تلاش میکنند تا ابزار نوین جمعآوری داده را در سازمان فراهم کنند. نرمافزارهای مختلف همچون پیام رسان سازمانی تودی، اطلاعات مفیدی در زمینههای مختلف در اختیارتان قرار میدهند که با کمک آنها میتوانید بهتر به وظایف خود عمل کنید.
فرهنگ سازمانی داده محور بهجای تمرکز بر احساسات و مفروضات، بر جمعآوری داده و اطلاعات واقعی استوار است. به همین دلیل ایجاد این فرهنگ در سازمان مزایای متعددی برای کسب و کار بههمراه دارد. برخی از مهمترین مزایای فرهنگ سازمانی داده محور را در ادامه آوردهایم.
- افزایش بهرهوری و اثربخشی واحدهای مختلف سازمان
استفاده از دادهها در انجام وظایف روزمره سبب میشود که شما به محدوده کار خود آگاهی داشته باشد و از تکرار اشتباهات گذشته اجتناب کنید. با تحلیل دادهها، کارکنان به نقاط ضعف و قوت کار خود آگاه میشوند و میتوانند با حذف موانع، هر روز کمی بهتر از دیروز عمل کنند.
درواقع فرهنگ سازمانی داده محور کارکنان مسئولیتپذیر تربیت میکند و افراد پاسخگریز و ضعیف را از سر راه کنار میزند. دادهها با سند و مدرک با شما سخن میگویند و ابهامات موجود را از بین میبرند. فرهنگ سازمانی داده محور با ایجاد محیط کاری سالم بر پایه صداقت و شفافیت منجر به افزایش بهرهوری و بهبود ساختار سازمانی میشود و موفقیت سازمان را تضمین میکند.
- بهبود شفافیت و افزایش مشارکت میان کارکنان
اطلاعات نادرست و تصمیمگیری بر اساس مفروضات، سبب ایجاد سردرگمی میان کارکنان میشود. همین امر سطح انرژی پرسنل و انگیزه آنها برای کارکردن را کاهش میدهد که نتیجه آن ایجاد هرجومرج و ناهماهنگی در سازمان است.
فرهنگ سازمانی داده محور درک افراد از فرایندهای کاری را بالا میبرد و با ارائه سند و مدرک آنها را در مسیر درست قرار میدهد. به همین دلیل ایجاد چنین فرهنگی تعارضات را به حداقل میرساند و باعث افزایش تعاملات سازمانی و با افزایش هماهنگی، رنگوبوی تازهای به همکاری میان واحدها میبخشد.
- افزایش سازگاری و انعطافپذیری کسب و کار
فرهنگ سازمانی داده محور مدیران را مجاب میکند تا از ابزار پیشرفته در سازمان برای استخراج و مدیریت دادهها بهره بگیرند. ازاینرو بسیاری از کارهای پیشپاافتاده و وقتگیر بهراحتی توسط ابزار انجام میشود. اتوماسیون یا خودکارسازی فرایندها ضمن کاهش اشتباهات، سرعت انجام کارها را نیز افزایش میدهد و هماهنگی میان واحدهای مختلف را بهبود میبخشد. این امر منجر به افزایش انعطافپذیری و سازگاری سازمان همگام با تغییرات میشود و به ارائه محصولات و خدمات باکیفیتتر کمک میکند.
- صرفهجویی در هزینهها و افزایش سود
استفاده از دادهها با افزایش سرعت انجام کارها و شفافیت منجر به تصمیمگیریهای هوشمندانهتر میشود که موفقیتهای پیدرپی برای برند بههمراه دارد. در نتیجه احتمال شکست در کمپینها یا ارائه محصولات و خدمات جدید کاهش مییابد که این امر صرفهجویی در هزینهها و افزایش سود را در پی دارد.
- تقویت نوآوری و خلاقیت در سازمان
یکی دیگر از مزایای فرهنگ سازمانی داده محور، تقویت خلاقیت و نوآوری است. با استفاده از دادهها، سازمانها میتوانند فرصتها و تهدیدها را پیشبینی، فرایندها را شناسایی و نوآوریها را تقویت کنند. بهرهگیری از دادهها میتواند منجر به توسعه محصولات، خدمات یا ایجاد فرایندهای جدید شود که سبب پیشیگرفتن شرکت شما نسبت به رقبا میشود.
استراتژی ایجاد فرهنگ سازمانی داده محور
فرهنگ سازمانی داده محور را نمیتوان یکشبه در سازمان پیاده کرد؛ بلکه اجرای آن نیاز به تلاش، تعهد، برنامهریزی و استمرار دارد. اگر میخواهید این فرهنگ را در کسب و کار خود ایجاد کنید، پیشنهاد میکنیم استراتژیهای زیر را بهصورت تدریجی در سازمان خود عملی کنید:
- فرهنگ سازمانی را از سطوح بالا آغاز کنید
فرهنگ سازمانی داده محور از بالا به پایین آغاز میشود؛ بنابراین ابتدا باید رهبران کسب و کار استفاده از دادهها را در برنامه کار خود قرار دهند تا دیگران نیز آنها را الگو قرار داده و این کار را انجام دهند. استفاده مدیران ارشد از دادهها در مراحل مختلف، انگیزه کارکنان نیز برای تصمیمگیری مبتنی بر داده را افزایش داده و سبب گسترش فرهنگ داده محور میشود. - چالشهای فعلی را شناسایی کنید
همانطور که گفتیم، ترویج فرهنگ سازمانی داده محور نیاز به سواد دادهای دارد؛ اما ممکن است آموزش سواد دادهای در سازمان با چالشهایی روبهرو شود. برای مثال کمبود بودجه، منابع ناکافی برای آموزش، فقدان پشتیبانی اجرایی و مقاومت کارکنان عواملی است که هنگام ایجاد فرهنگ داده محور ممکن است با آنها مواجه شوید.
بنابراین، پیشنهاد میکنیم ابتدا چالشهای موجود را شناسایی کنید تا بتوانید با دست پر بهسراغ حل مشکلات بروید و سواد دادهای را ارتقا دهید. توجه کنید که هر قدم کوچکی که در این راه بردارید، نشانه خوبی است و نیاز نیست در ابتدای راه بودجه گزافی را برای این کار در نظر بگیرید. - معیارها را با دقت انتخاب کنید
رهبران باید معیارهایی که انتظار دارند کارکنان اندازهگیری کنند را با دقت تعیین کنند. جمعآوری انبوهی از اطلاعات بدون استفاده از آنها دردی از شما دوا نمیکند؛ بنابراین ابتدا اهداف خود را مشخص کرده و سپس متناسب با آن، معیارهای موردنیاز را تعیین کنید. - از دسترسی کارکنان به دادهها اطمینان حاصل کنید
ابزارهای مناسب برای استخراج و مدیریت دادهها را فراهم کنید و از دسترسی کارکنان به دادهها اطمینان حاصل کنید. فراموش نکنید که اقدامات امنیتی لازم را اجرا کنید تا اطلاعات مهم به جایی درز پیدا نکند. - تصمیمگیری بر اساس داده را تقویت کنید
کارکنان را تشویق کنید که بر اساس دادهها تصمیم بگیرند، نه بر اساس شهود و گمانهزنی! انگیزه لازم برای استفاده از دادهها در تصمیمگیریها را در تمام سطح ایجاد کنید و کاری کنید تا افراد ترس خود از دادهها را کنار بگذارند. - متخصصان داده را ایزوله نکنید
متخصصان داده نباید جدا از سایر بخشها کار کنند؛ زیرا تجزیه و تحلیل داده جدا از سایر قسمتهای کسب و کار نیست و نمیتواند تنها دوام بیاورد یا ارزش بیافریند. ازاینرو مرزهای میان واحدهای دیگر با متخصصان داده را از میان بردارید تا بتوانید با اطلاعات حاصل از دادهها و ترکیب آنها با دانش فنی، سریعتر به اهداف سازمان برسید. - عدم قطعیت را کاهش دهید
همه ما میدانیم که رسیدن به دادههای کاملاً قطعی، تقریباً غیرممکن است؛ اما بااینوجود باید تا جایی که امکان دارد، عدم قطعیت را به حداقل رساند؛ بنابراین از دقت و صحت دادهها اطمینان حاصل کنید و همواره آنها را بهروز نگه دارید. - پرسونای داده ایجاد کنید
ارتقای مهارت داده برای همه افراد در تمام موقعیتهای شغلی یکسان نیست. میزان تخصص در سواد داده برای هر فرد، تا حد زیادی به نیازها و وظایف افراد و میزان ارتباط آنها با دادهها در کارهای روزمرهشان بستگی دارد. بهاینترتیب بهتر است بدانید که چه دادههایی را باید در اختیار چه افرادی قرار دهید. - موفقیتها را جشن بگیرید
افرادی که از دادهها برای تصمیمگیری استفاده میکنند را شناسایی کنید و به آنها پاداش دهید. برای مثال میتوانید از موفقیت افراد در جلسات سخن بگویید و آنها را تشویق کنید تا دیگران نیز فرهنگ استفاده از داده را در برنامه خود قرار دهند. - از اعضای تیم درخواست شواهد و مدارک کنید
زمانیکه افراد تیم ایدههایی را مطرح میکنند، از آنها بخواهید تحقیق کنند و با دادهها شما را مجاب کنند که ایدههایشان ارزش سرمایهگذاری دارد. این کار ایده ایجاد فرهنگ سازمانی داده محور را تقویت میکند و اعضای تیم را بهسوی بررسی دادهها و تجزیه و تحلیل آنها سوق میدهد.
نتیجهگیری
در عصر تحولات دیجیتال، دادهها یک دارایی حیاتی برای کسب و کارها محسوب میشوند. فرهنگ سازمانی داده محور یک مأموریت ضروری برای کسب و کارها در دنیای امروزی است که ایجاد آن به نفع کل سازمان است. اجرای این فرهنگ بر تکتک کارکنان اثر مثبت دارد و منجر به افزایش کارایی و رضایت پرسنل میشود.
فرهنگ سازمانی داده محور ابزاری قدرتمند برای هدایت کسب و کار بهسوی موفقیت، افزایش تعامل کارکنان و تقویت نوآوری است. بااینحال توجه کنید که این فرهنگ، یک فرایند یکروزه نیست که از آن سرسری عبور کنید؛ بلکه باید برنامهریزی مشخصی برای اجرای آن داشته باشید و در این راه پیوسته تلاش کنید. برای ایجاد فرهنگ سازمانی داده محور پایدار پیشنهاد میکنیم ابزار پیشرفته برای اتوماسیون مدیریت دادهها را بشناسید و از آنها در سازمان خود بهره بگیرید. تودی با ارائه نرمافزارهای متعدد میتواند در این مسیر به شما کمک کند.
سؤالات متداول
فرهنگ سازمانی داده محور به فرهنگی گفته میشود که در آن کارکنان به کمک دادهها فرایندهای خود را بهینه میکنند و به وظایف خود عمل میکنند.
سواد داده، تصمیمگیری مبتنی بر داده، دموکراسیسازی دادهها، رهبران مناسب و اتوماسیون مدیریت دادهها.
فرهنگ سازمانی داده محور سبب افزایش بهرهوری سازمان، بهبود شفافیت و مشارکت، تقویت نوآوری، افزایش انعطافپذیری و صرفهجویی در هزینهها میشود.