فرار مالیاتی چیست؟ | بررسی قوانین جرم فرار مالیاتی در ایران

فرار مالیاتی به عملیات غیرقانونی اطلاق می‌شود که اشخاص یا شرکت‌ها با روشهای فرار مالیاتی از پرداخت مالیات خودداری کرده و سودها و درآمدهای حاصل از فروش خود با نرخ مالیاتی پایین‌تر گزارش می‌دهند. در ایران، فرار مالیاتی به عنوان یک جرم مالی مورد توجه قرار گرفته است و قوانین و مقررات مربوط به آن توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شود. به طور کلی، قوانین جرم فرار مالیاتی در ایران بر اساس قوانین مالیاتی کشور تدوین شده‌اند. در ادامه ضمن پاسخ به این سوال که فرار مالیاتی چیست؟ به بررسی قوانین جرم فرار مالیاتی در ایران پرداخته‌‌ایم.

تعریف فرار مالیاتی به زبان ساده

فرار مالیاتی به هر اقدام یا کوشش غیرقانونی که برای سرباز کردن از پرداخت همه یا بخشی از مالیات صورت گیرد اشاره دارد. اغلب افراد به دلایل گوناگون اقدام به فرار های مالیاتی می کنند و این افراد مالیاتی که براساس درآمدشان در نظر گرفته شده را ناعادلانه می‌دانند و البته برخی هم به طور کلی قصدی برای پرداخت مالیات ندارد و دست به فرار مالیاتی می‌زنند. براساس قانون اساسی همه افراد حقیقی با حقوقی که به موجب قانون با توجه به میزان درآمدشان مشمول پرداخت مالیات هستند وظیفه دارند مالیات در نظر گرفته شده را پرداخت کنند و در صورت خودداری از این وظیفه براساس قانون شامل جریمه‌ای به میزان 20 درصد مبلغ مالیات پرداخت نشده می‌شوند. به طور کلی مالیات افراد و گروه های مختلف براساس قانون مالیات‌های مستقیم و غیر مستقیم در نظر گرفته می‌شود و در این قانون مقدار دقیق مالیات بر درآمد و مالیات بر ارزش افزوده به روشنی تعیین شده است.

پیشینه تحقیق فرار مالیاتی به چه زمانی بر می گردد؟

پیشینه پیدایش فرار مالیاتی در کشورهای مختلف اغلب مشترک است و مالیات‌های تعیین شده با هدف توزیع درآمد، نرخ بالاتری دارند و اغلب فرار مالیاتی‌ها نیز در این گونه مالیات‌ها اتفاق می‌افتد. نرخ بالای مالیات انگیزه سرمایه‌گذاری را در افراد کاهش داده و زمینه را برای خودداری از پرداخت مالیات یا فرار مالیاتی فراهم می‌کند. پیشینه تحقیق در خصوص فرار مالیاتی به زمانی که نظام مالیاتی برای جمع آوری مالیات براساس توزیع درآمد تشکیل شده برمی گردد. از گذشته افرادی در تلاش هستند که درآمدها و دارایی های خود را از سیستم مالیات پنهان کنند و به این صورت فرار مالیاتی رخ می دهد. نمونه های فرار مالیاتی در گذشته را می توان به قرن بیستم اشاره کرد که در دهه 1920 و با ممنوعیت فروش الکل در آمریکا، افراد دست به تجارت غیرقانونی زدند و درآمدهای خود را برای فرار مالیاتی از مالیات پنهان کردند. همچنین، در سال‌های اخیر، تحقیقات متعددی درباره فرار مالیاتی در سطح بین‌المللی انجام شده است. این تحقیقات بر عملکرد شرکت‌ها و افراد ثروتمند تمرکز داشته و روش‌های جدیدی برای فرار از پرداخت مالیات کشف کرده‌اند.

راههای فرار مالیاتی کدام اند؟ بررسی انواع فرار مالیاتی

تا به این بخش از مقاله متوجه شدیم که فرار مالیاتی به هرگونه اقدام یا تلاشی که برای سرباز زدن از پرداخت مالیات براساس قانون باشد اطلاق می‌شود و روش های مختلفی برای انواع فرار مالیاتی  وجود دارد که افراد با استفاده از این روش‌ها سعی به پنهان کردن درآمد واقعی خود و عدم پرداخت مالیات دارند. با توجه به میزان درآمد و راهکارهای فرار مالیاتی مطابق قانون مجازات های متفاوتی برای فرار مالیاتی افراد در نظر گرفته می‌شود و طبق قانون اگر افراد، نهادها یا شرکت های دولتی و خصوص از راه های فرار مالیاتی  اقدام به فرار مالیاتی کنند مشمول پرداخت جرایم انواع فرار مالیاتی خواهند بود. در ادامه به برخی از انواع روشهای فرار مالیاتی پرداخته‌ایم.

• استناد به ترازنامه، سود و زیان و مدارکی که بر خلاف قانون تنظیم شده باشد تا تشخیص مالیات را با مشکل روبرو کند.
• خودداری از ارائه اظهارنامه مالیاتی، ترازنامه و حساب سود و زیان به دولت حداقل به مدت سه سال
• پنهان کردن درآمد و فعالیت اقتصادی واقعی برای فرار از مالیات
• خودداری از دسترسی ماموران مالیاتی برای بازرسی اطلاعات مالیاتی و اقتصادی فرد یا اشخاص ثالث
• انجام ندادن وظیفه به عنوان مامور کسر مالیات پرداخت‌کنندگان در زمان قانونی
• تنظیم قرارداد و معاملات به نام دیگران یا تنظیم قرار داد اشخاصی که موظف به پرداخت مالیات هستند به نام خود برای سرباز زدن از پرداخت مالیات
• استفاده از کارت بازرگانی افراد دیگر برای فرار مالیاتی
• ساخت حساب‌های صوری و انجام پولشویی
• استفاده از صورت حساب خرید و هزینه بیش از یکبار
• تنظیم قراردادهای صوری یا فاکتورهای غیرواقعی
• تغییر و جابجا کردن مقادیر تعدادی و ریالی کالاهای خریداری شده
• اقدام به کم فروشی و تغییر مقدار کالا یا خدمات فروخته شده
• تسعیر ارز غیر واقعی
• پرداخت مالیات پس از سررسید و عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی
• عدم پرداخت مالیات تکلیفی موضوع ماده 104 در موعد مقرر

 جرم فرار مالیاتی چیست؟ | آشنایی با انواع جرم فرار مالیاتی

در تعریف جرم فرار مالیاتی مطابق قانون هر شخصی که قصد سرباز زدن و عدم پرداخت مالیات را به صورت آگاهانه داشته باشد مرتکب  جرم فرار مالیاتی شده و مشمول جریمه فرار مالیاتی می‌شوند. در ادامه به ارکان جرم فرار مالیاتی پرداخته این و با تاکید به این موضوع که فرار مالیاتی جرم است به بررسی انواع جرم فرار مالیاتی در ایران پرداخته‌ایم.       

محاسبه مالیات مشمول علی الراس

مبنای نظام مالیاتی بر خود‌اظهاری گذاشته شده است و سازمان امور مالیاتی ملاک را صحت اطلاعات وارد شده در خوداظهاری مالیاتی می‌داند. با این وجود برخی از افراد که مشمول مالیات هستند از این وظیفه سرباز زده و لازم است که کارشناس سازمان امور مالیاتی نسبت به بررسی و بازبینی اطلاعات خوداظهاری اقدام کند. این روش در خصوص افرادی که با سازمان امور مالیاتی همکاری لازم را ندارند صورت می‌گیرد. در واقع این روش نوعی جرم انگاری فرار مالیاتی و جریمه فرار مالیاتی است برای مودیان در نظر گرفته می‌شود و شامل مواردی از جمله عدم ارائه ترازنامه صورت حساب و سود و زیان در زمان مقرر، عدم رسیدگی به مدارک ارائه شده توسط سازمان امور مالیاتی و خودداری از ارائه ممیزی گزارشات مالیات می‌شود.

محرومیت از بخشودگی مالیات

در موارد خاص براساس قانون سازمان امور مالیاتی، مودیان مالیاتی از پرداخت مالیات معاف هستند و البته معافیت مالیاتی در حالتی‌که اظهارنامه مالیاتی را در موعد مقرر ارائه داده باشند برای افراد در نظر گرفته می‌شود. همچنین در صورت عدم تسلیم اظهارنامه مشمول بخشودگی و معافیت مالیاتی نمی‌شود که این خود یکی از انواع جرایم فرار مالیاتی به حساب می‌آید.

جریمه و حبس

جریمه و حبس یکی دیگر از ارکان جرم فرار مالیاتی است که در مواردی که مودیانی اقدام به فرار مالیاتی می‌کنند برای آنها جریمه و حبس در نظر گرفته می‌شود. بنابراین مودیان مالیاتی که از پرداخت مالیات خودداری می‌کنند امکان جریمه و حبس را دارند.

ابطال اسناد انتقال صوری

برخی افراد برای دور زدن قانون و فرار مالیاتی، اموال و دارایی‌های خود را به نام بستگان از جمله همسر و فرزندان خود می‌کنند که سازمان امور مالیاتی با اثبات این موضوع می‌تواند اسناد صوری این افراد را باطل کند که این به عنوان جریمه فرار مالیاتی است.

ممنوع الخروج شدن

یکی دیگر از انواع جریمه فرار مالیاتی براساس ماده 202 قانون مالیات ممنوع‌الخروج شدن بدهکاران مالیاتی از کشور است که سازمان امور مالیاتی می‌تواند اقدام به جریمه بدهکاران با این روش کند.

مجازات و محرومیت از فعالیت اداری

این نوع جریمه فرار مالیاتی مختص بدهکاران و مجرمان مالیاتی در سازمان‌های دولتی و شهرداری‌ها می‌شود که کارکنان دولتی در صورت اقدام به فرار مالیاتی با آن جریمه می‌شوند و از فعالیت اداری نیز محروم می‌شوند.

قوانین فرار مالیاتی در قانون اساسی ایران

قانون اساسی با اصلاح ماده قانونی 201 قوانین فرار مالیاتی 1380 و ماده قانونی 274 اصلاحیه مصوب 1394 فرار مالیاتی قانون را جرم‌انگاری کرده و برای جرم فرار مالیاتی مجازات حبس تعیین کرده است. قانون‌گذار ایران با تعریفی متفاوت از قانون فرار مالیاتی به این موضوع اشاره می کند که هر گاه افراد به قصد فرار از پرداخت مالیات و عمدا ترازنامه، صورت حساب سود و زیان را به دفاتر اسناد ارائه ندهند و یا حقیقت را اظهار نکنند و در حالت دیگر از ارائه اظهارنامه مالیاتی و سود و زیان درآمد خود به مدت سه سال خودداری کنند مجرم شناخته می‌شوند و به حبس تعزیری از سه ماه تا یک سال مجازات می‌شوند. البته با قوانینی مشابه ایران، در برخی کشورها مجازات فرار مالیاتی حبس تا 5 سال در نظر گرفته شده است.

مجازات جرم فرار مالیاتی در ایران چیست؟

در این بخش ضمن بررسی مجازات جرم فرار مالیاتی در ایران به این سوال پاسخ داده‌ایم که مجازات فرار مالیاتی چیست؟ مجازات جرم فرار مالیاتی براساس ماده قانونی 274 تا 277 قانون مالیات مستقیم در سازمان امور مالیاتی تعیین می‌شود. مجازات جرایم فرار مالیاتی با در نظر گرفتن ماهیت اشخاص، اعم از حقیقی و حقوقی مشخص می‌شود که در ادامه به طور مجزا جزای فرار مالیاتی را بیان کرده‌ایم.                

مجازات فرار مالیاتی در ایران برای اشخاص حقیقی شامل موارد زیر می‌شود:

• جرم فرار مالیاتی زندان از 6 ماه تا 2 سال
• جزای نقدی
• 31 تا 92 ضربه شلاق
• با توجه به جرم فرار مالیاتی مجازات و محرومیت از حقوق اجتماعی تا 5 سال
• انتشار حکم قطعی در رسانه‌های اجتماعی

مجازات فرار مالیاتی در ایران برای اشخاص حقوقی نیز شامل موارد زیر می‌شود:

• محرومیت از فعالیت‌های شغلی به مدت 2 سال
• محرومیت از صدور اسناد تجاری به مدت 2 سال
• مجازات فرار مالیاتی در ایران برای حسابدار:

• حبس به مدت 6 ماه
• جزای نقدی
• 31 ضربه شلاق
• محرومیت از حقوق اجتماعی به مدت 6 ماه
• انتشار حکم قطعی در رسانه‌ها

نحوه گزارش تخلف فرار مالیاتی چگونه است؟

پس از آشنایی با فرار مالیاتی و جرایم آن شاید برای شما نیز سوال مطرح شود که اقدامات مهم برای مبارزه با فرار مالیاتی چیست؟ و چطور می‌توان گزارش فرار مالیاتی شرکت را اعلام کرد؟ برخی بر این باورند که برای اعلام گزارش فرار مالیاتی اداره دارایی و سازمان امور مالیاتی باید اقدام کند، اما از آنجایی که تشخیص فرار مالیاتی امری ساده نیست به آسانی نمی‌توان آن را شناسایی کرد. اما در صورت اطلاع از این مورد و برای اطلاع رسانی فرار مالیاتی می‌توانید آن را تحت عنوان یک گزارش کامل به اداره دارایی یا سازمان امور مالیاتی ارائه دهید. پس از اعلام گزارش فرار مالیاتی، پیگیری گزارش فرار مالیاتی و ثبت گزارش فرار مالیاتی به عهده اداره دارایی است.  در واقع شما پس از اطلاع فرار مالیاتی و گزارش فرار مالیاتی شرکت‌ها باید باقی ماجرا را به آنها واگذار کنید تا گزارشات فرار مالیاتی از طریق مراجع قانونی رسیدگی شود.

تلفن گزارش فرار مالیاتی

سازمان امور مالیاتی با راه اندازی شماره تلفن گزارش فرار مالیاتی و از طریق سامانه تلفنی 1526 به صورت 24 ساعته پیام‌های تلفنی مردمی را دریافت می‌کنند و افراد می توانند با وارد کردن کلید راهنما در خصوص موضوع مربوطه گزارش خود را ارسال کنند.  شماره تلفن اعلام فرار مالیاتی سازمان امور مالیاتی با شماره داخلی 1 برای دریافت گزارش فرار مالیاتی اشخاص حقیقی، حقوقی یا شرکت‌ها اختصاص داده شده است.  به طور کلی افراد می‌توانند از طریق تماس با شماره فرار مالیاتی و تلفن گویای 1526 افراد متخلف را گزارش کنند تا بازرسان امور مالیاتی در اولین فرصت با رسیدگی به گزارش فرار مالیاتی به محل مراجعه و بر مبنای ماده 181 قانون مالیات‌های مستقیم به فرار مالیاتی صورت گرفته را پیگیری کنند.

سامانه دریافت گزارش فرار مالیاتی | سامانه سوت زنی فرار مالیاتی

علاوه بر شماره تلفن گزارش فرار مالیاتی که در بالا معرفی شد، می‌توانید از طریق سامانه سوت زنی فرار مالیاتی به آدرس ntamedia.ir نسبت به ثبت گزارش فرار مالیاتی در سامانه گزارش مالیاتی اقدام کنید. از امکانات سامانه سوت زنی سازمان برسی می‌توان به امکان ثبت انواع جرائم مالیاتی اشاره کرد که فرآیند فرار مالیاتی سوت زنی را تسهیل کرده است.

منظور از سوت زنی در گزارش تخلفات مالیاتی چیست؟

سوت‌زنی یکی از راه‌های جلوگیری از فرار مالیاتی است که گزارش فرار مالیاتی سازمان‌ها، توسط اشخاص ثالث از طریق سوت‌زنی به شناسایی مودیانی که از پرداخت مالیات خودداری می‌کنند کمک می کند. در واقع اداره امور مالیاتی با راه اندازی سامانه سوت زنی و ایجاد قوانین سخت گیرانه از فرار متخلفان مالیاتی جلوگیری می‌کند و با توجه به این قوانین سفت و سخت چنانچه کسی مرتکب فرار مالیاتی شود جرائم مالیاتی سنگینی در انتظار او خواهد بود. سوت زنی به معنی گزارش تخلفات مالیاتی افراد است و این تخلفات می‌تواند شامل رفتارهای غیرقانونی، غیراخلاقی کارکنان و مدیران، تقلب و رشوه باشد.

سوت زنی مالیاتی در بازه‌های زمانی ارسال صورت حساب مالی از طریق نرم افزار صدور حساب الکترونیک و موعد ارائه اظهارنامه مالیاتی بیشتر شنیده می‌شود. با همه این موارد شاهد این هستیم که در ایران افرادی با سوت زنی اقدام به افشای تخلفات مالی و فساد در سازمان‌ها می‌کنند نه تنها حمایت نمی شوند حتی گاهی بیش از افرادی که مرتکب فرار مالیاتی شده‌اند بازخواست می‌شوند.  تا قبل از تصویب لایحه جامع شفافیت برای مقابله با فساد، بیشترین سوت‌زنی‌ها برای افشای حقوق نجومی تعلق داشته است.

انواع سوت زنی کدام اند؟  

همانطور که پیش از این نیز اشاره شد سوت زندی برای پیشگیری از فساد مالی و آسیب کمتر افراد، سازمان‌ها و نهادهای دولتی پیش‌بینی شده است و انواع مختلفی دارد که در ادامه به آنها پرداخته‌ایم:

• سوت زنی داخلی

سوت زنی داخلی با هدف جلوگیری از تخلفات درون سازمان انجام می‌شود، در واقع فردی از کارکنان داخل سازمان تخلفات مالی سازمان را گزارش می‌کند.

• سوت زنی شخصی

سوت زنی شخصی به این معنی است که شخص حقیقی تخلفات کارکنان، کارمندان و مدیران یک سازمان را در سازمان امور مالیاتی و یا سامانه سوت زنی فرار مالیاتی گزارش کند.

• سوت زنی غیر شخصی

نوع سوم سوت زنی، سوت‌زنی غیر شخصی است که در آن یک شخص حقوقی اعم از شرکت یا سازمان تخلفات شخصیت حقوقی دیگری را افشا کند.

• سوت زنی خبرنگاران و رسانه ها

خبرنگاران و جامعه رسانه به دلیل نوع شغل خود یکی از عناصر اصلی سوت زنی به شمار می‌رود و با توجه به میزان دسترسی‌هایی که به اطلاعات دارند می‌توانند نسبت به گزارش فرار مالیاتی سازمان‌ها یا اشخاص اقدام کنند. در واقع خبرنگاران و رسانه ها با گزارش تخلفات و اقدامات غیرقانونی واقعیت را به اطلاع عموم مردم می‌رسانند.

جایزه گزارش فرار مالیاتی چیست؟

 براساس ماده 34 آیین‌نامه اجرایی ماده 219 قانون مالیات مستقیم هر یک از اشخاصی که فرار مالیاتی سازمان‌ها و افراد را گزارش کنند، پس از کسب گزارش توسط سازمان امور مالیاتی و دریافت مالیات از افراد متخلف از سوی سازمان امور مالیاتی پاداش اعلام فرار مالیاتی یا به نوعی پاداش لو دادن فرار مالیاتی تعلق می‌گیرد. جایزه گزارش فرار مالیاتی براساس ماده 12 حمایت از سوت زنی مالیاتی، به پیشنهاد کارگروه ستادی و تایید رئیس سازمان از مبلغ مالیات وصل شده به فرد گزارش دهنده برای اثبات جرم فرار مالیاتی و شناسایی متخلفات پرداخت می‌شود.

پاداش گزارش فرار مالیاتی مطابق آیین نامه و از محل درآمدهای اختصاصی ماده 217 قانون مالیات به میزان یک درصد مالیات قطعی و وصول شده قابل پرداخت است. البته برای پاداش لو دادن فرار مالیاتی شرایطی نیز پیش بینی شده است که مهم‌ترین آن بدست آمدن مبلغی بیش از 40 میلیون تومان از طریق گزارش  فرار مالیاتی است و متناسب با مالیات وصولی و در چارچوب دستورالعمل‌های تصویب شده سازمان قرار می‌گیرد. همچنین افراد برای دریافت پاداش اعلام فرار مالیاتی در زمان ثبت گزارش باید اطلاعات شخصی از جمله شماره تلفن‌همراه و شماره حساب بانکی را در سامانه ثبت کنند و تیک درخواست دریافت جایزه گزارش فرار مالیاتی را نیز بزنند.

نمونه متن گزارش فرار مالیاتی

نوشتن گزارش فرار مالیاتی یک مسئولیت جدی است و نیازمند دقت و شفافیت است. در اینجا یک نمونه کلی برای نوشتن گزارش فرار مالیاتی آورده شده است:

ثبت مشخصات مخاطب: ابتدا باید نام، آدرس و شماره تماس خود را در بالای گزارش بنویسید. سپس به جزئیات در مورد شخص یا شرکتی که مرتکب فرار مالیاتی شده است، بپردازید.

شرح موارد فرار مالیاتی: در این بخش، جزئیات مربوط به موارد فرار مالیاتی را شرح دهید. بیان کنید به طور مثال به جای استفاده از کارتخوان با اظهار دروغ در خصوص خرابی POS از مراجعه کنندگان پول نقد دریافت می کنند.

ارائه مدارک و شواهد: در این بخش، مدارک و شواهد مرتبط با فرار مالیاتی را ارائه دهید. این ممکن است شامل فاکتورها، فاکتورهای پرداختی، حساب‌های بانکی و سایر اسناد باشد.

تاریخ: در پایان گزارش، با نام و امضای خود این گزارش را تایید کنید و تاریخ آن را بنویسید.

ارسال گزارش: پس از نوشتن و تایید گزارش، آن را در سامانه سوت زنی ثبت و ارسال نمایید.

چه مشاغلی بیشترین آمار فرار مالیاتی در ایران را دارند؟

در ایران فرار مالیاتی مشاغل در کسب و کارها و صنایع مختلف رخ می‌دهد که در ادامه به برخی از مشاغلی که شایع‌ترین موارد فرار مالیاتی در آنها را می‌توان مشاهده کرد، اشاره کرده‌ایم.

فرار مالیاتی پزشکان

یکی از مهم‌ترین مسائل در حوزه سلامت، پرداخت مالیات توسط پزشکان است و برخی اوقات می‌شنویم که از پزشکان در زمینه پرداخت مالیات به خوبی یاد نمی‌شود. اما براساس آمار اعلامی از سوی سازمان امور مالیاتی پزشکان یکی از خوش حساب ترین قشرهای پردرآمد هستند و البته هستند معدود افرادی در جامعه پزشکی که فرار مالیاتی دارند.  به طور براساس آیین نامه اجرایی ماده 95 مالیات های مستقیم به سه گروه (گروه اول مشاغلی که مبلغ آخرین مالیات قطعی شده آنها از مبلغی بالاتر باشد که مکلف به اراده اظهارنامه مالیاتی و … هستند؛ گروه دوم براساس میزان فروش و مالیات قطعی شده کمتر از گروه اول الزام به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند و باید گزارش درآمدهای خود را در سامانه ثبت کنند؛ گروه سوم نیز مکلف به ارائه اظهارنامه مالیاتی و گزارش سالانه درآمد و هزینه‌ها هستند) تقسیم می‌شوند. همچنین پزشکان(عمومی و متخصص) که در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مشغول فعالیت هستند نیز براساس قرارداد استخدامی، بیمه کارکرد آنها را به تامین اجتماعی پرداخت و مالیات حقوق آنها را تعیین می‌کند. در مجموع در بین جامعه پزشکان نیز فرار مالیاتی به صورت‌های مختلف از جمله عدم استفاده از کارتخوان، دریافت سکه و رمز ارز صورت می‌گیرد که افراد با اطلاع از این موارد باید جزئیات آن را به سازمان امور مالیاتی گزارش دهند.

فرار مالیاتی وکلا

وکلا نیز یکی دیگر مودیانی هستند که موظف به پرداخت مالیات می‌شوند و براساس پرونده‌هایی که وکالت آن را برعهده دارند باید نسبت به باطل کردن تمبر علی‌الحساب مالیاتی اقدام کنند تا معادل درصدی از رقم حق‌الوکاله محاسبه شود. در میان وکلا نیز فرار مالیاتی به شکل‌های مختلف صورت می‌گیرد. به طور مثال وکیل میزان حق‌الوکاله خود را با رقم واقعی ثبت نکند تا مالیات کمتری پرداخت کند. به طور مثال وکیلی برای یک پرونده 50 میلیون تومان دریافت کرده است و مبلغ واقعی را در قرارداد جداگانه ثبت می‌کند و برخلاف قانون به جای باطل کردن مبلغ دومیلیون و پانصد هزار تومان، وکالتنامه را با 15 میلیون ثبت می‌کند که 750 هزار تومان تمبر باطل کند. طبق گفته کمیسیون امور داخلی مجلسی نرخ فرار مالیاتی چیزی در حدود 8 تا 12 هزار میلیارد تومان اعلام شده است. اما از سال 1399 سامانه مالیاتی ویژه وکلا جایگزین دستگاه POS شده است تا وکلا بتوانند صورت حساب مالیاتی خود را صادر کنند و به ازای هر وکالت از وکلا مالیات دریافت می‌شود.

فرار مالیاتی بانک‌ها

فرار مالیاتی فقط در مشاغل پزشکی و وکلا خلاصه نمی‌شود، گاهی کسب و کارهای مختلف مانند بانک‌ها نیز از پرداخت مالیات شانه خالی می‌کنند. براساس قانون اساسی در صورتی‌که بانک‌ها بیش از نرخ بهره بانکی، اقدام به پرداخت سود سپرده کنند موظف به پرداخت مالیات هستند. چنانچه بانک‌های اقدام به فرار مالیاتی کنند مجرم شناخته می‌شوند و مطابق با قانون جریمه خواهند شد.

فرار مالیاتی طلافروشان

یکی دیگر از مشاغل پردرآمد طلافروشان هستند که بیشترین فرار مالیاتی به آنها تعلق دارد و سازمان امور مالیاتی اقدامات مختلفی برای پیشگیری از فرار مالیاتی طلافروشان انجام داده است. از جمله اینکه طلافروشان موظف هستند که با اتصال به سامانه مودیان از طریق این سامانه همه خرید و فروش خود را ثبت کنند تا بازار طلا و سکه شفاف شود. این موضوع موجب شناسایی فرار مالیاتی طلافروشان می‌شود و نمی‌توانند از زیر بار مالیات شانه خالی کنند.

فرار مالیاتی تجار

فرار مالیاتی کارت های بازرگانی یک نوع دیگر از فرار مالیاتی در مشاغل است که سازمان امور مالیاتی با پایش مستمر حساب‌های تجاری و غیرتجاری کلیه وجود واریزی از روش‌های مختلف به این حساب‌ها را به عنوان فروش تلقی کرده و مالیات را براساس آن محاسبه می‌کند. کارت بازرگانی و فرار مالیاتی موجب شده که سازمان امور مالیاتی به مودیان توصیه می‌کند صرفا مبالغ مربوط به فعالیت های اقتصادی و تجاری خود را به حساب بازرگانی خود واریز کنند. با این وجود برای جلوگیری از فرار مالیاتی کارت بازرگانی حساب‌های کارت‌های غیرتجاری نیز بررسی می‌شود تا اگر مبالغ فعالیت‌های تجاری منجر به فرار مالیاتی کارتهای بازرگانی یکبارمصرف شد و تجار آن را در اظهارنامه های مالیاتی خود ارائه نداده بودند طبق قانون مشمول مالیات و جریمه فرار مالیاتی شوند.

 سوالات متداول 

گزارش عدم استفاده از کارتخوان در مطب پزشکان چگونه است؟

با اطلاع‌رسانی به عموم مردم در خصوص فرار مالیاتی دستگاه پوز افراد می‌توانند با مشاهده هر گونه فرار مالیاتی کارتخوان و دریافت وجه نقد توسط پزشکان آن را به تلفن‌گویای 1526 گزارش کنند تا سازمان امور مالیاتی نسبت به فرار مالیاتی پزشک رسیدگی کند

چگونه می‌توان گزارش فرار مالیاتی را پیگیری کرد؟

در سامانه تلفن گویای 1526 سازمان امور مالیاتی با شماره‌گیری داخلی 1 مردم می‌توانند گزارش فرار مالیاتی اشخاص حقوقی و یا کسب و کارها را ثبت کنند و نتایج از طریق مراجعه به سامانه رسیدگی به شکایات و گزینه پیگیری شکایات مشاهده کنند.

آیا فرار مالیاتی جرم است؟ 

براساس قانون، هر شخص، شرکت دولتی یا خصوصی، بانک، وزارتخانه، پزشک و … که از پرداخت مالیات شانه خالی کند و به نوعی فرار مالیاتی کند مجرم شناخته می‌شود وطبق قانون مشمول جریمه فرار مالیاتی خواهد شد.

فرار مالیاتی چقدر است؟     

براساس نتایج مطالعات، میزان فرار مالیاتی در ایران چیزی در حدود 20 تا 40 درصد تولید ناخالص داخلی ارزیابی شده است و از ملاک‌های اصلی اندازه گیری آن شکاف مالیاتی یا مجموع فرار مالیاتی است که از اختلاف بین ظرفیت مالیاتی و مالیات دریافت شده بدست می‌آید.

جمع بندی

یکی مشکلات بزرگی که دولت با آن دست و پنجه نرم می‌کند فرار مالیاتی است که سالانه هزاران میلیارد از بودجه صرف فرار مالیاتی می‌شود. فرار مالیاتی یکی از آسیب‌های جدی اقتصادی برای کشور است که مشاغل مختلف، اشخاص حقیقی، شرکت‌های خصوصی و دولتی با دور زدن قانون اقدام به فرار مالیاتی می‌کنند. افزایش آمار فرار مالیاتی موجب ایجاد شکاف طبقاتی در جامعه شده و روز به روز انگیزه سرمایه‌گذاران را کاهش می‌دهد. سازمان امور مالیاتی برای جلوگیری از فرار مالیاتی تمهیداتی اندیشیده که در این مقاله از وب‌سایت تودی ضمن بررسی فرار مالیاتی به برخی راهکارهای پیشگیری از آن پرداختیم.