در هر سازمان و کسبوکار، اهداف بلندمدت و کوتاهمدت وجود دارند که به سمت موفقیت سوق میدهند. هماهنگی بین واحدها و کارکنان مختلف عنصر ضروری است. عملکرد کارکنان شامل ارزیابی و سهم آنان در موفقیت شرکت است. در سازمانهای بزرگ، استفاده از OKR هماهنگی بخشها و کارمندان را بهبود میبخشد. درگذشته، مدیریت عملکرد سنتی یک راهحل آیندهنگر بوده است، جایی که جایی که مدیران میتوانند مشکلات را بر اساس عملکرد فعلی کارکنان پیشبینی کنند و هر نوع اصلاحی را برای بازگرداندن کارمند به مسیر اصلی خود آغاز کنند. در دنیای رقابتی و پویای کسبوکار امروزی، برنامهریزی و اندازهگیری عملکرد سازمان بسیار حائز اهمیت است. به همین دلیل استفاده از رویکرد مدیریت عملکرد مستمر (CPM) در حال افزایش است.
CPM فرایند ردیابی، نظارت و ارزیابی مداوم عملکرد یک کارمند در طول سال است که با مدیریت عملکرد سنتی که معمولاً سالی یکبار ارزیابی رسمی را شامل میشود، متفاوت است. در نتیجه، بسیاری از شرکتها به روشهایی روی میآورند که انعطافپذیری، شفافیت و بهبود مستمر را فراهم میکند. یکی از ابزارهای محبوب مورداستفاده در ارتباط با CPM، اهداف و نتایج کلیدی (OKRs) است یک روش هدفگذاری است که برای حفظ و بقای سازمان، از نیازهای بسیار اساسی است. OKRها چارچوبی برای تعیین هدف هستند که به سازمانها کمک میکند تا اهدافشان را با نتایج کلیدی خود هماهنگ کنند تا به موفقیت قابلاندازهگیری دست یابند. بنابراین اگر به دنبال یادگیری این هستید که آیا OKR برای کسبوکار شما مفید است یا خیر؟ در این مقاله میآموزید که اجرای OKR چگونه میتواند به رشد و موفقیت کسبوکار شما کمک کند.
منظور از OKR چیست؟
برای آشنایی با OKR باید بدانیم که OKR مخفف Objectives و Key Results است و یک چارچوب مدیریت هدف است که به سازمانها در پیادهسازی و اجرای استراتژی خود کمک میکند. این روش به تیمها و افراد کمک میکند تا اهداف قابلاندازهگیری و مشخص مبتنی بر نتیجه را تعیین کرده و همکاری را تشویق کنند. معنی OKR “اهداف و نتایج کلیدی” است. به زبان ساده تر OKR شامل یک هدف است که مسیر را نشان میدهد و چند نتیجه کلیدی قابلاندازهگیری است که برای دستیابی به هدف باید به دست آورده شوند.
استفاده از OKR مرکز خود را روی نتایج مهم، شفافیت و همسویی استراتژیک قرار میدهد و با همسو کردن کارمندان و کاری که آنها برای دستیابی به هدف مشترک انجام میدهند، عملکرد بهتری را تضمین میکند. این چارچوب شامل پروژهها و وظایفی است که به دستیابی به نتایج کلیدی کمک میکنند و در واقع بهترین شیوهی است که به کارکنان کمک میکند تا نتایج تلاش خود را اولویتبندی، همسو و اندازهگیری کنند. OKR از دو بخش اساسی تشکیل شده است:
الف) اهداف یا Objectives که کیفی بوده و مشخص میکنند که میخواهید چه چیزی را بهبود ببخشید و صرفاً همان چیزی است که باید محقق شود، نه بیشتر و نه کمتر. در ابتدا باید اهداف تعیین شوند. اهدافی که در آینده باید به آن دستیافت. این هدف فرد برای بازه زمانی مشخصی تعیین شده است. تعیین یک هدف واضح برای کارمند تا حدی به او نشان میدهد که در کدام جهت باید قدم بگذارد تا به بهترین، آسانترین و هموارترین راه ممکن به اهداف موردنظر دست یابد.
ب) نتایج کلیدی یا Key Results که کمی هستند و نحوه دستیابی به اهداف را مشخص میکنند و در واقع نتیجه کلیدی در سنجش عملکرد کارکنان است. نتایج کلیدی مجموعهای از معیارها است که پیشرفت شما به سمت هدف را اندازهگیری میکند.
بررسی تاریخچه OKR
تاریخچه اهداف و نتایج کلیدی (OKR) به سال ۱۹۵۴ بر میگردد، زمانی که پیتر دراکر (Peter Drucker) مدیریت بر مبنای هدف (MBO) را به وجود آورد. در سال ۱۹۶۸ زمانی که اندرو گرو (Andrew Grove) مدیرعامل اینتل (Intel) بود مدل MBO را به مدل OKR تغییر و توسعه داد. شرکت اینتل اولین شرکتی بود که از این مدل بهعنوان یک ابزار مدیریتی جهت تعیین اهداف اندازهگیری عملکرد استفاده کرد تا عملکرد و کارایی سازمان بهبود یابد.
در سال ۱۹۷۴، جان دوئر (John Doerr) به تیم اینتل ملحق شد سپس وی به اولین مؤسسان گوگل پیوست و در بهعنوان مشاور مدیریتی شروع به کار کرد. دوئر تکنیک اهداف و نتایج کلیدی را به لری پیج (Larry Page) و سرگی برین (Sergey Brin) معرفی کرد و سپس آنها مدل OKR را در گوگل به کار بردند؛ بنابراین در دهههای بعد، OKR بهعنوان یک رویکرد معتبر و مؤثر در مدیریت استراتژیک و اهداف شناخته شد و موردتوجه بسیاری از شرکتها از جمله گوگل، فیسبوک، توییتر و دیگر شرکتهای حوزه فناوری قرار گرفت.
مدیریت عملکرد به روش OKR چگونه انجام می شود؟
مدیریت عملکرد، یک فرایند است که با بررسیهای سالانه، هم کارکنان و هم مدیران را آماده ارزیابیهای سالیانه میکند. این فرایند، مدیر و کارمند را در جریان تغییراتی که در مدیریت عملکرد اتفاق میافتد نگه میدارد. آنها همکاری میکنند تا این فرایند را سادهتر کنند و عملکرد کلی را بهبود بخشند. برای کارکنان، مدیریت عملکرد مداوم نشاندهنده این است که مدیران به کار و تلاش آنها ارزش قائل هستند. کارکنان احساس میکنند که مدیرانشان به کارشان علاقه دارند و به اهدافشان و هر چالشی که در طول کار با آن مواجه میشوند، اهمیت میدهند. همچنین، آنها تمایل بیشتری به دریافت بازخورد سازنده و افزایش آمادگی دارند.
هدفگذاری OKR بهعنوان یک رویکرد مدیریتی نوین و مؤثر در دنیای رقابتی و پویای کسبوکار، استفاده از رویکرد محسوب میشود. در واقع مفهوم اصلی OKR، “هدفگذاری” است. این رویکرد به مدیران و کارکنان این امکان را میدهد که به روشی ساده و انعطافپذیر اهداف سازمانی و شخصی خود را تعریف کرده تا به آنها دست یابند.
OKRها یا اهداف و نتایج کلیدی، چارچوبی محبوب برای تعیین اهداف و اندازهگیری پیشرفت هستند. آنها در سازمانها برای کمک به مدیریت عملکرد کارکنان و اندازهگیری پیشرفت در برابر اهداف خاص استفاده میشوند. OKRها برای سیستم مدیریت عملکرد پیوسته (CPM) مهم هستند، زیرا مدیریت عملکرد مستمر کاملاً در مورد تعیین اهداف و اندازهگیری پیشرفت در طول زمان است. شما با استفاده از هدفهایی که توسط OKR بهخوبی تعریف شدهاند، میتوانید بهآسانی پیشرفت کرده و نقاطی که کارکنان نیاز به بهبود دارند را شناسایی کنید. علاوه بر این، ازآنجاییکه OKRها معمولاً به طور منظم بررسی و بهروز میشوند، میتوانند به شما کمک کنند تا سیستم CPM خود را بهروز و مرتبط نگهدارید، کارکنان شرکت را جهت رسیدن به اهداف همسو کرده و تمرکز ایجاد کنید تا تعارضهای سازمانی را کاهش دهید، یادگیری سرعت ببخشید و سریعتر به نتایج مطلوبتان برسید؛ بنابراین شما باید بدانید که شفافیت و عملکرد بهتر کارکنان از مهمترین فوایدی است که OKR برایتان به ارمغان میآورد.
روشهایی که برای استفاده از OKR برای مدیریت عملکرد کارکنان به طور مداوم در طول سال وجود دارد که عبارتاند از:
- تعیین اهداف قابلدستیابی بهصورت واضح و شفاف: تعیین هدفهای قابل دستیافت و محققشدن آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. این امر به کمک ثابت نگهداشتن انگیزه و تمرکز کارکنان بر روی دستیابی به هدفهای خود میآید.
- اهداف خود را بهوضوح بیان کنید: روشهای مناسبی برای اطلاعرسانی اهداف خود بهتمامی کارکنان وجود دارد. این شامل تعیین تعداد بارهایی که اهداف باید برآورده شوند و نوع پیشرفتی که باید گزارش شود، میشود.
- کارکنان را پاسخگو نگه دارید: برای افزایش کارایی سیستم CPM خود، باید کارمندان را به رسیدن به اهدافشان الهام بدهید. این شامل تعیین عواقب مشخصی برای عدم دستیابی به اهداف و بررسی منظم پیشرفت و ارائه بازخورد است.
- انعطافپذیر باشید: برای اطمینان از قابلیت دسترسی سیستمتان، موارد OKR را به طور دورهای بررسی و تنظیم کنید. انعطافپذیربودن سیستم شما اهمیت دارد.
- بازخورد را تشویق کنید: تشویق کنید که کارکنان درباره سیستم عملکرد همه نوع بازخورد، مثبت و منفی. را بیان کنند، این کمک میکند تا مناطقی که بهبود نیاز دارند را شناسایی کرده و تغییرات لازم را اعمال کنید.
منظور از شاخص OKR چیست؟
همانطور که بیان کردیم OKR به معنی “اهداف و نتایج کلیدی” است. OKR یک چارچوب استراتژیک و رسیدن به اهداف در سازمانها است. در این مدل راهکارهایی جهت تعریف و پیگیری اهداف و ارزیابی نتایج بهصورت ۳ماهه و سالیانه وجود دارد. شاخص OKR به معنی تعیین اهداف خاص، قابلاندازهگیری، قابلدستیابی، مرتبط و محدود به زمان و ردیابی پیشرفت در برابر آن اهداف با استفاده از شاخصهای کلیدی KPI است. با استفاده از ساختار OKR در سطوح سازمانی، تیمی و فردی میتوان اطمینان حاصل کرد که پیشرفت اهداف در تمامی جهات صورت میپذیرد. هدفگذاری OKR یک رویکرد ساده و سیاهوسفید است که از معیارهای مشخصی برای قرارگرفتن در مسیر یک هدف استفاده میکند و نتایج کلیدی بهصورت عددی رتبهبندی میشوند تا بتوان عملکرد هر هدف را به شکل شفاف ارزیابی کرد. خصوصیات و ساختار OKR عبارت است از:
- قابلاندازهگیری هستند
- ارزشگذاری در مقیاس ۰-۱ یا ۰-۱۰۰
- دارای زمانبندی مشخصی
- به طور مداوم باید پیگیری شوند.
- باید پیشرو و چالشی هستند؛ به این معنا که اگر بهراحتی به هدف خود برسید، اهداف شما بهاندازه کافی چالشی نیستند.
نحوه پیاده سازی OKR چگونه است؟
حال که با مفاهیم OKR و اهمیت آن آشنا شدیم باید بدانیم که آن را چگونه پیادهسازی کنیم. نحوه پیادهسازی OKR بهصورت زیر است:
۱. با تعیین یک چشمانداز کلی از رسالت و مأموریت شرکت شروع کنید.
۲. اهداف واقعبینانه داشته باشید و آنها را برای خود مشخص کنید.
۳. اطمینان حاصل کنید که اهداف شما واضح و شفاف است و همه سیستم به دنبال دستیابی به آن هدف در حرکتاند.
۴. بر روی پروژههایی که منجر به پیشرفت شرکت شما میشوند تمرکز کنید.
۵. برای ارزیابی نتایج کلیدی معیارهای دقیق و واضح تنظیم کنید.
۶. موانع چالشبرانگیز را شناسایی کنید و راهحلهایی برای آنها پیشنهاد دهید.
۷. اقدامات و ابتکارات لازم برای دستیابی به اهداف را تعریف و آنها را پیگیری کنید.
۸. مدل OKR را حداقل ماهی یکبار بررسی کنید تا از تطبیق آن با اهداف تعیین شده اطمینان حاصل کنید.
۹. با اعضای تیم خود هماهنگ باشید و با آنها همکاری کنید.
۱۰. در پایان هر دوره، عملکرد کلی تیم و سازمان را ارزیابی کنید.
۱۱. موفقیتهای خود را به اشتراک بگذارید و جشن بگیرید.
۱۲. از تخصیص پاداش به کارمندان کارآمد و وظیفهشناس برای پیشرفت پروژه و تشویق آنها بهره ببرید.
۱۳. همیشه پشتکار داشته باشید و به رشد مداوم پروژه و تیم خود متعهد باشید.
مهمترین مزایای OKR کدام اند؟
- تمرکز بر تلاشها و فعالیتهای سازمان
- تخصیص تمرکز شرکت در مسیر درست کمک میکند.
- امکان اندازهگیری میزان دسترسی به اهداف و معیارهای تعیین شده.
- مشخصشدن و تعریف اهداف اصلی و اولیه شرکت بهصورت رسمی و واضح.
- ایجاد تمرکز، شفافیت و ترتیبی کلی برای تمام فعالیتهای درون سازمان و افزایش مسئولیت کارکنان
- توجه بر خروجی نتیجه عملکرد
- تعیین و مرتبسازی فعالیتهای مدیران و کارکنان در مسیر اهداف تعیین شده
- اولویتبندی فعالیتهایی که بیشترین تأثیر را دارند
- تعامل کارکنان با یکدیگر
- همسو شدن تمامی جنبههای یک شرکت
- اندازهگیری میزان پیشرفت شرکت
- افزایش انگیزه در کارمندان
بررسی مشکلات و اشتباهات مرسوم در پیاده سازی OKR
در پیادهسازی OKR چند اشتباه رایج وجود دارد که در این قسمت به بررسی آنها میپردازیم.
ننوشتن اهداف کششی: یادتان باشد اهداف شما باید بلندپروازانه باشند، اما نهچندان دشوار و شما باید به حدود ۷۰-۸۰٪ از نتایج یک هدف را در سهماهه مشخص یا کمتر به دست آورید و باید بهگونهای عمل کنید که بتوانید در این سهماهه مشخص OKRهای خود را دوباره ارزیابی کنید.
ضعف مدیریتی OKR: شما باید به طور مرتب میزان پیشرفت نتایج را بررسی و مدیریت کنید. OKRها را باید بهصورت هفتگی تنظیم کنید و با تیم خود به اشتراک بگذرید.
بیش از حد بودن اهداف و نتایج کلیدی: اگر میزان اهداف و نتایج کلیدی شما بیش از حد باشند میتواند تمرکز تیم شما را از بین ببرد، کنترلکردن آنها دشوارتر شود و بسیار گیجکننده باشد. به همین دلیل تیم ها باید حداکثر ۳ هدف را تعیین کنند و هر هدف بیش از ۳-۵ نتیجه در برداشته باشد.
قابلاندازهگیری نبودن نتایج کلیدی: نتایج باید بهصورت عددی باشد تا قابلیت اندازهگیری به هدف شما بدهد.
درنظرنگرفتن وظایف: اهداف نباید بهصورت شخصی نوشته شود و باید درک متقابل بین مدیریت تیم و کارمندان وجود داشته باشد تا هرکدام بدانند چگونه فعالیت آنها جهت دستیابی به اهداف تعیین شده تیم کمک میکند.
اشتباهگرفتن اجزای OKR: درصورتیکه درک درستی از اجزای این سیستم بهدرستی درک نشده باشد؛ بنابراین باید مدل OKR را بهخوبی بشناسید و تفاوت آنها را بهوضوح درک کنید.
ارزشگذاری بیش از حد بر تواناییهای خود: اهداف و نتایج کلیدی شما نباید بهصورت غیرواقعی در نظر گرفته شوند، شما باید اهدافی را تعیین کنید که واقعبینانه باشد و برآمده از اطلاعات و محدودیتهای تیم اما درعینحال چالشبرانگیز و دستیافتنی باشند.
اشتباهگرفتن OKR با KPI: شاخص کلیدی عملکرد را با اهداف و نتایج کلیدی باهم مرتبط هستند؛ اما اهداف متفاوتی را دنبال میکنند پس آنها را باهم اشتباه نگیرید. فراموش نکنید KPIها عملکردهای جاری را اندازهگیری میکنند؛ درحالیکه OKRها اهدافی آیندهنگر هستند.
عدم سازگاری همهی کارکنان با فرایندهای مربوط به OKR: سیستم OKR برایآنکه بهدرستی پیادهسازی و اجرا شود؛ مانند هر سیستم دیگر نیازمند سازگاری است. به همین دلیل لازم است فردی را انتخاب کنید تا بتواند تیم ها را با یکدیگر سازگار کرده و بین کارکنان هماهنگی برقرار کند.
ناهماهنگی بین بخشهای سازمان: برای رسیدن به اهداف باید تیم با یکدیگر همکاری داشته باشند.
عدم استفاده از نرمافزار OKR: درصورتیکه از نرمافزار OKR استفاده نکنید با مشکلات دسترسی به دادههای عملکرد برای ردیابی پیشرفت OKR، مدیریت OKR با اطمینان از پذیرش سیستم نزد کارکنان و تیم ها و ایجاد شفافیت در OKRها برای برقراری هماهنگی مواجه خواهید شد؛ بنابراین شما میتوانی از ابزارهایی چون”اکسل”،”گوگل شیت” و ابزارهایی که دسترسی به دادههای عملکرد را بری شما امکانپذیر میکند استفاده کنید.
زمانبندی اشتباه گامها: شما باید برای رسیدن به اهداف خود گامهای سهماهه را در نظر بگیرید تا بتوانید تغییرات کسبوکار را هم در نظر داشته باشید و کارها را در زمان کمتری انجام دهید.
وابسته کردن OKR با پاداش و جبران خدمات: برای اینکه مدل OKR بهخوبی عمل کند باید با اهداف کششی همراه باشد تا کارکنان انگیزه بیشتری برای انجام وظایف مربوط به خود داشته باشند؛ بنابراین برایآنکه به اهداف بهتر دست یابید بایستی پاداش و جریمه کارکنان را به اهداف OKR وابسته کنید تا از این طریق پاداش بیشتری بگیرند و یا اینکه جریمه نشوند.
واگذاری OKR به HR: پیادهسازی OKR علاوه بر مدیریت عملکرد به استراتژی و اجرا نیز نیاز دارد؛ بنابراین در این فرایند از مدیران ارشد تا کارکنان تیم های مختلف باید درگیر این فرایند شوند.
ناتوانی در برقراری تعادل میان انعطاف و تعهد: برایآنکه بتوانید بهترین نتیجه را در یک بازار تجاری که مدام در حال تغییر است بگیرید، باید به طور همزمان منعطف و متعهد باشید.
تقلید کورکورانه: هر سازمان و تیم خاصی نیازهای خود را دارد؛ پس بهتر است که مدل اهداف و نتایج کلیدی را بر اساس نیازهای خود انتخاب کنید و به تقلید کورکورانه از دیگران پرداخته نشود.
یک برنامه OKR خوب چه ویژگی هایی دارد؟
در روش OKR زمانی اهداف محقق و موجب افزایش بهرهوری و ایجاد انگیزه میشوند که اهداف و نتایج کلیدی ویژگیهایی داشته باشند. ویژگیهای یک برنامه OKR مناسب عبارت است از:
- معیارهای دستیابی به این اهداف نه باید رؤیایی و دستنیافتنی باشد و نه ساده و پیشپاافتاده! بلکه باید منطقی تدوین شود.
- سیستم OKR باید بهعنوان یک سیستم مبتنی بر پاداش (Bonus) برای کارمندان عمل کند و درصورتیکه اهداف دستیابی به آنها محقق نشود، بهعنوان جریمه و در نحوه محاسبه OKR لحاظ نگردد.
- تاحدامکان باید از معیارهای غیرکاری و مرتبط با مسائل رفتاری نیز در OKRها استفاده کرد.
همچنین بهطورکلی میتوان ویژگیهای اهداف و نتایج کلیدی را بهصورت زیر بیان کرد:
- مشارکت در تعیین اهداف: در این مدل باید کارکنان و تیمها را تشویق کرد که در تعیین اهداف نقش داشته باشند. این کار موجب میشود تعلق خاطر آنها به سازمان بیشتر شود.
- اهداف چالشی و کوتاهمدت: اهداف باید بلندپروازانه و چالشبرانگیز و در بازه زمانی ۳ماهه و در راستای اهداف یکساله باشد.
- تعداد محدود اهداف: انتخاب حداکثر ۳ تا ۵ هدف در طول بازه زمانی ۳ماهه مناسب است تا تمرکز لازم بر روی اهداف ضروری انجام پذیرد.
- شفافیت در تعیین اهداف: با اینکه تعیین اهداف توسط مدیران ارشد صورت میپذیرد؛ اما قدرتمندترین و محرکترین OKRها اغلب بهوسیله کارکنان خط اول تعیین میشود؛ بنابراین بهتر است مدیران دلایل انتخاب اهداف را بهصورت واضح و روشن برای کارمندان بیان کنند تا این امر موجب افزایش همکاری بین آنان شود.
- همسویی با اهداف بلندمدت و کلان: تعیین اهداف OKR کوتاهمدتی که با OKRهای سالیانه و استراتژیهای بلندمدت همخوانی داشته باشد، موجب هماهنگی بیشتر بین کارکنان و افزایش احتمال عملکرد موفق سازمان میشود.
- ویژگی نتایج کلیدی (key results): برای رسیدن به هدف نهایی، لازم است نتایج کلیدی مشخص شوند. برای هر هدف، باید سه یا پنج نتیجه کلیدی تعیین شود و این نتایج باید بهصورت مختصر، روشن و قابلارزیابی باشند و با درنظرگرفتن ورودیها و خروجیها، و تکمیل نتایج کلیدی، منجر به دستیابی به هدف شود.
حال با دانستن ویژگیهای یک برنامه OKR خوب باید بدانیم نحوه محاسبه این برنامه چگونه انجام میپذیرد. نحوه محاسبه OKR از مراحل زیر تشکیل میشود:
- تعیین اهداف: ابتدا اهداف کلان سازمان واضح شناسایی میشوند.
- تعیین کلیدی: برای هر هدف، نتایج کلیدی (Key Results) بهعنوان شاخصهای محققشدن آن هدف تعیین میشوند.
- تعیین معیارها: برای هر نتیجه کلیدی، معیارهای دقیق و قابلاندازهگیری تعیین میشوند که نشاندهنده میزان پیشرفت در جهت رسیدن به هدف است.
- تخصیص امتیاز: به هر کدام از نتایج کلیدی امتیازی تخصیص داده میشود که نشاندهنده اهمیت آنها در رسیدن به هدف است.
- محاسبه پیشرفت: با محاسبه پیشرفت و پیگیری معیارهای تعیین شده، میزان پیشرفت در رسیدن به اهداف مشخص خواهد شد.
این مراحل در محاسبه OKR به عنوان روشی استاندارد برای تعیین و پیگیری اهداف در فرآیند OKR مورد استفاده قرار میگیرد.
معرفی بهترین نرم افزارهای پیاده سازی OKR
برنامه OKR ابزاری است که به افراد، تیمها و سازمانهای گستردهتر کمک میکند تا اهداف و مقاصد خود را تنظیم، پیگیری و اندازهگیری کنند. امروزه با وجود نرمافزارهای مدیریت OKR فراوان در بازار، ممکن است انتخاب ابزار OKR مناسب برای سازمان کمی دشوار باشد. بااینحال، برخی از ویژگیهای کلیدی وجود دارد که همه ابزارهای مدیریت OKR باید ارائه دهند تا بهترین نتایج را جهت پیشرفت برای اهداف شرکت ارائه دهند. این ویژگیها عبارتاند از:
- یک رابط کاربری بصری
- OKRهای آبشاری، پایینبهبالا و دوطرفه
- تجسم پیشرفت در زمان واقعی
- گزارش عملکرد و پیشرفت
- قابلیت سفارشیسازی
- بازخورد
- ادغامها
- داشبوردها
در ادامه به معرفی بهترین ابزار OKR در سال ۲۰۲۴ میپردازیم:
Mooncamp
Mooncamp انعطافپذیرترین نرمافزار OKR موجود در بازار است. دارای قابلیت شخصیسازی است و به دلیل طراحی بصری و مدرن خود متمایز است.
Profit.co
Profit.co یک نرمافزار OKR ساخته شده ایالات متحده است که مدیریت هدف و مدیریت پروژه را ارائه میدهد. رابط کاربری Profit.co کمی پیچیده است و برای عادت به آن به زمان مشخصی نیاز دارد. بااینحال، در چندین گزینه تنظیمات برای سفارشی کردن ابزار OKR برای سازمان شما وجود دارد. یکی از ویژگیهایی که Profit.co را از نرمافزارهای دیگر متمایز میکند، سیستم پاداش کارمندان است که به شما امکان میدهد به کارمندان در OKR پاداش بدهید. علاوه بر این، Profit.co یک کتابخانه از KPIها دارد که میتوانید آنها را به OKRهای خود اضافه کنید، همچنین با ابزارهای مختلفی مانند Google Sheets یا Hubspot میتواند ادغام شود. قیمت Profit.co از ۷ دلار در ماه برای هر کاربر با طرح رشد شروع میشود. همچنین یک طرح رایگان برای حداکثر پنج کاربر وجود دارد، اما فقط شامل ایجاد OKRهای فردی است.
Workboard
Workboard یک نرمافزار OKR در ایالات متحده برای مدیریت اهداف شرکت است. ورک بورد در درجه اول برای شرکتهای بزرگ طراحی شده است. یکی از ویژگیهای اصلی Workboard عملکرد جلسه در آن است: در اینجا، کارمندان میتوانند نتایج OKR خود را موردبحث قرار دهند و OKRهای مربوطه به طور هوشمندانه مستقیماً در دستور کار جلسه نمایش داده شوند. Workboard ادغامهایی با Jira، Microsoft Teams، Azure DevOps و Slack و غیره ارائه میدهد. Workboard در وبسایت خود قیمت را اعلام نمیکند؛ اما از دیگر منابع در دسترس عموم میتوان گفت، قیمت هر کاربر در ماه ۵۰ دلار است.
Perdoo
پردو شرکتی آلمانی است که در زمینه OKR تخصص دارد. پردو علاوه بر ابزار، مربیگری OKR را نیز ارائه میدهد. پردو رابط کاربری بسیار ساده و شیکی دارد و به دلیل طراحی سبکوزن خود متمایز است. یکی از ویژگیهای اصلی Perdoo یک “نقشه راه” است که از طریق آن میتوان اهداف شرکت و اهداف تیم را در چندین دوره مشاهده کرد. Perdoo با MS Teams، Slack، Jira و Google Sheets ادغام شده است. پردو نرمافزار OKR خود را بهصورت رایگان برای تیم های تا حداکثر ۱۰ کاربر (اما با عملکرد بسیار محدود) ارائه میدهد. این نرمافزار با هزینه ۸ یورو برای هر کاربر در ماه ارائه میشود. بااینحال، یک تخفیف بزرگ دارد، بهعنوانمثال، قیمت برای ۱۰۰ کاربر ۶.۴۰ یورو برای هر لایسنس است.
Mirro
نرمافزار Mirro ساخته شده توسط کشور رمانی است که علاوه بر OKR راهحلهای شناسایی کارکنان و منابع انسانی را ارائه میدهد. بارزترین تفاوت با سایر ابزارهای OKR این است که عملکردهای اساسی را برای HR فراهم میکند، مانند برنامهریزی برای تعطیلات. این ویژگی موجب شده است که Mirro برای شرکتهای بسیار کوچکی که میخواهند همه چیز را در یک راهحل داشته باشند جذاب باشد. قیمتهای Mirro از ۵ یورو در ماه برای هر کاربر با برنامه عملکرد شروع میشود.
Quantive
Quantive یک نرمافزار OKR بلغارستانی است که تمرکز اصلی آن به شرکتهای است. از ویژگیهای اصلی Quantive تعداد زیاد ادغامها است (طبق گفته Quantive بیش از ۱۵۰ مورد ادغام وجود دارد). همچنین یک “OKR marketplace” از الگوها وجود دارد که بهراحتی میتوان آنها را در برنامه نصب کرد. Quantive یک طرح Essentials رایگان برای همیشه و نامحدود ارائه میدهد؛ اما ویژگیهای آن بسیار محدود است. طرح مقیاس غنی از ویژگیها ۱۸ دلار است و آنها یک نسخه Enterprise را با قیمت سفارشی بر اساس نیاز شما ارائه میدهند.
Betterworks
Betterworks یکی از نرمافزارهای قدیمی OKR در بازار و از بهترین ابزارهای شناخته شده است؛ بنابراین رابط کاربری کمی قدیمی به نظر میرسد. شایانذکر است که Betterworks راهحلهای دیگری مانند نظرسنجی کارکنان و مدیریت عملکرد را نیز در این ابزار ترکیب میکند. قیمتهای Betterworks برای عموم در دسترس نیست.
Weekdone
Weekdone در سال ۲۰۱۲ تأسیس شد و یکی از نزدیکترین نرمافزارها در بازار OKR است. Weekdone عمدتاً برای شرکتهای کوچکتر مناسب است که الزامات خاصی برای عملکردهای پیشرفته ندارند. رابط کاربری مدرن و کنترلهای ساده آن را به یک ابزار همهجانبه خوب برای شروع سریع با OKR تبدیل میکند. قیمتهای Weekdone طبقهبندیشده است و برای حداکثر سه کاربر Weekdone کاملاً رایگان است. برای چهارتا ده لایسنس ۹۰ دلار در ماه هزینه دارد (یعنی حداقل ۹ دلار برای هر کاربر در ماه). توجه داشته باشید هرچه لایسنسهای بیشتری موردنیاز باشد، شامل تخفیف بیشتری میشود.
Unlock:OKR
Unlock: OKR یک نرمافزار نسبتاً جدید OKR در بازار است. Unlock:OKR علاوه بر نرمافزار خود، خدمات مربیگری را برای تعبیه روش OKR در شرکتها ارائه میدهد. یکی از ویژگیهای منحصربهفرد Unlock:OKR “نقشه افراد” است که از یک نمایش درختی از کارمندان جهت نشاندادن اینکه چه کسی روی کدام OKRها و ابتکارات کار میکند استفاده میکند. علاوه بر این، کاربران میتوانند از طریق برنامه نظرات خود را بیان کرده و از یکدیگر بخواهند نظر دهند. Unlock: OKR هیچ قیمتی در وبسایت خود منتشر نکرده است. در این مورد فقط میتوان با یک نسخه نمایشی درخواست کرد.
Simple OKR
Simple OKR همانطور که از نامش پیداست یک راهحل ساده OKR با قیمت منصفانه است. Simple OKR برای شرکتهایی که از ویژگیهای اولیه ایجاد و مدیریت OKR راضی هستند و بودجه محدودی دارند، میتواند گزینه مناسب و جذابی باشد. Simple OKR با قیمت بسیار مناسب ۴۹.۹۹ دلار در ماه (بدون در صرفنظر گرفتن تعداد لایسنسها) است.
OKRcoach
نرمافزار OKRcoach نرمافزاری برای مدیریت کامل چرخه OKR برای شرکتهای ایرانی است. OKRcoach ابزاری مناسب برای مدیریت چرخه OKR است و دارای نسخه موبایل و وب بوده و بهنوعی طراحی شده است که نیاز شرکت را پوشش دهد.
نمونه جدول OKR و نمودار OKR
نمونه OKR بازاریابی
حوزه بازاریابی | اهداف | نتایج کلیدی |
leadهای بازاریابی با کیفیت | بالا بردن تعداد Leadهای تولید شده از ۵۰ به ۱۵۰ | |
رساندن تعداد leadهای گوگل ادز به ۵۰ | ||
رساندن تعداد lead ها در جست و جوی ارگانیک از ۲۰۰ به ۴۰۰ | ||
رشد و توسعه شبکه های اجتماعی | افزایش دنبال کنندگان توییتربه ۳۰ هزار | |
افزایش بازدیدکنندگان ویدیوهای یوتیوب به میزان ۵ هزار یا بیشتر | ||
دو برابر کردن تعداد گفتگوها در شبکههای اجتماعی در مقایسه با ۳ ماه گذشته | ||
بهبود سایت و افزایش نرخ تبدیل | افزایش میزان بازدید به میزان ۵۰ درصد | |
افزایش نرخ تبدیل لندینگ پیج به میزان ۳۰ درصد | ||
رساندن تعداد کاربران جدید در روز به ۲۵۰ |
نمونه OKR منابع انسانی
حوزه منابع انسانی | اهداف | نتایج کلیدی |
توانمندتر کردن کارمندان | مصاحبه با ۱۰ تا از کارمندان و فهمیدن مهارتهای مورد نیازشان | |
پیدا کردن ۳ مهارت کلیدی مورد نیاز کارمندان | ||
برگزاری ۳ کارگاه آموزشی | ||
پیاده سازی OKR در تمام تیم ها | برنامه ریزی ۱۰۰% کارمندان برای OKR | |
قانع شدن۸۰% کارمندان که OKR کارایی لازم را دارد. | ||
۶۰% تیم ها یکبار چرخه پیاده سازی OKR را کامل طی کنند. |
نمونه OKRهای بخش فروش
حوزه فروش | اهداف | نتایج کلیدی |
سبقت گرفتن در فروش از رقبا | افزایش تعداد همکاران فروش به ۵۰ | |
افزایش نرخ رضایت از محصول به ۷۵% | ||
افزایش سهم بازارمان به ۶۰ % | ||
رکورد زدن در فروش | افزایش فروش ۳ماهه از ۶۰۰ میلیون به ۸۰۰ میلیون | |
افزایش درامد از ۱۵۰ میلیون به ۳۰۰ میلیون | ||
افزایش فروشگاه ها از ۵۰ به ۸۰ |
نمونه OKR های واحد روابط عمومی
حوزه روابط عمومی | اهداف | نتایج کلیدی |
افزایش شناخت مخاطبان از برند ما | برگزاری ۲ سخنرانی در کنفرانس سالانه صنعت خودمان | |
انجام ۱۵ مصاحبه با افراد تاثیرگذار حاضر در صنعت خودمان | ||
انجام ۳۰ مصاحبه با مشتزیان بالقوه | ||
افزایش رضایت از برند ما | ارتباط با ۱۰۰ مشتری ناراضی و حل مشکلاتشان | |
انجام ۵۰ مصاحبه با مشتریان برتر | ||
انجام پیگیری پس از فروش با ۶۰% مشتریان |
نمونه OKR های کلی سازمان
OKR اهداف بخشهای مختلف را با اهداف کلی سازمان همسو میکند، به همین دلیل OKRهایی که توسط مدیرعامل تعیین میشود بسیار مهم و تأثیرگذار است.
سازمان | اهداف | نتایج کلیدی |
۱۰ میلیون دلار فروش | امضای ۱۰۰۰ قرارداد در مجموع به اندازه ۱۰ میلیون دلار | |
ایجاد ۵۰,۰۰۰ lead بازاریابی | ||
برگزاری ۱۰ کمپین تبلیغاتی | ||
توسعه کسب و کار | افزایش درامد به ۳ میلیون دلار | |
ارائه ۴ محصول جدید | ||
افزایش سهم بازار به ۶۰% | ||
افزایش احترام به مشتری | جمع آوری بازخورد از ۲۰ مشتری در هر ماه | |
افزایش %60 نرخ بازگشت مشتری | ||
افزایش نرخ خالص ترویج کنندگان به ۱۲ |
نمونهای از نمودار okr را در زیر میتوانید مشاهده کنید:
تفاوت OKR با kpi چیست؟
تفاوت اصلی OKR و KPI در دسترسی عمومی آنهاست. در مدیریت عملکرد OKR، اهداف و نتایج کلیدی افراد برای تمام کارمندان سازمان شفاف و در دسترس هستند، درحالیکه KPI فقط برای هر فرد خاص است و دیگر کارکنان به آن دسترسی ندارند. در روش عملکرد OKR “نتایج کلیدی” ممکن است بسیار شبیه به KPI به نظر برسد، اما باید بدانید که هدف این ۲ روش و نحوه کار آنها متفاوت است. در KPI، هدف بهبود عملکرد کلی سازمان است و با تمرکز بر روی نظارت و بهبود شاخصهای مرتبط با عملکرد، این هدف دنبال میشود. اما در مدیریت عملکرد به روش OKR، هدف ایجاد تغییر در سازمان برای دستیابی به اهداف خاص است. بنابراین فرق OKR و KPI در این است که در KPI، شاخصهای کلیدی عملکرد خودشان هدف محسوب میشوند و برای بهبود عملکرد عمومی سازمان استفاده میشوند، اما در مدیریت عملکرد OKR، “اهداف و نتایج کلیدی” در ارتباط با چشماندازهای شرکت هستند و مانند یک نقشه راه در جهت رسیدن به آن اهداف عمل میکنند.
بررسی تفاوت BSC و OKR
قبل از آنکه به بررسی تفاوت BSC و OKR بپردازیم بهتر است با مفهوم Balanced Scorecard یا کارت امتیاز متوازن آشنا شویم. چارچوب BSC بر مبنای توازن بین شاخصهای اصلی و فرعی ساخته شده است که به انگیزهها و نتایج اهداف سازمان بازمیگردد. این شاخصهای کلیدی، وقتی در چارچوب کارت امتیازی متوازن استفاده میشوند، به شما نشان میدهند که آیا در حال حاضر به اهداف خود رسیدهاید و آیا در مسیر مناسبی برای رسیدن به اهداف آینده قرار دارید یا خیر. بهعبارتدیگر، BSC یک برنامه استراتژیک است که سازمانها از آن برای بیان هدفهایی که در حال تلاش برای دستیابی به آنها هستند، هماهنگسازی کار روزانه افراد با استراتژی، اولویتبندی پروژهها، تولیدات و خدمات و اندازهگیری و پایش پیشرفت در جهت دستیابی به اهداف استراتژیک استفاده میکنند. حال در ادامه به بررسی مهمترین تفاوتهای BSC(Balanced Scorecard) و مدل برنامهریزی OKR(Objectives and key Results) که در جدول زیر آورده شده است میپردازیم:
BSC(Balanced Scorecard) | پارامتر | OKR(Objectives and key Results) |
نگاه جامع به تمام جنبه های مهم و تاثیرگذار در استراتژی | حوزه تمرکز | نگاه استراتژیک بر مواردی که در کوتاه مدت اهمیت دارند. |
سالانه و اغلب بلندمدت تر | ضرب آهنگ | فصلی |
برپایه ثبات و پایایی اهداف در بلند مدت | پیش بینی پذیری آینده | بر پایه عدم قطعیت |
در سطح مدیریت و دپارتمان | سطح | در سطح تیم ها و افراد |
تمرکز بیشتر بر هم سویی عمودی | روش همسویی | تمرکز بیشتر بر همسویی افقی |
وابستگی عملکرد به پاداش | پاداش | ترویج اهداف چالشی |
بالا به پایین | جهت | پایین به بالا(آبشاری و نردبانی) |
در نظر گرفتن تمامی موارد در استراتژی | ارتباط با استراتژی | همسویی با استراتژی در عین انعطاف پذیری |
مطالعه، بررسی و انتخاب اهداف صحیح | روش رسیدن به اهداف | یافتن اهداف صحیح در مسیر از طریق یادگیری |
شاخص های Lag Indicator | نوع معیارها و شاخص ها | شاخص های Lead Indicator |
استفاده از روش نمایش بصری سازی بین اهداف (ساختار محور) | نحوه مراوده | استفاده از روش گفت و گو و درک اولویت ها (انسان محور) |
دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده | تلاش جهت | اصلاح مداوم اهداف و یافتن بهترین راه افزایش خروجی |
تعامل کمتر کارکنان و درنتیجه افزایش نارضایتی شغلی آنها | تعامل | نظرسنجی از کارکنان جهت رایت تیم برای هدف رشد و یادگیری |
گزارش های سالانه | گزارش | گزارش های ماهانه یا هفتگی |
تاکیر بر مسئولیت پذیری و ریسک | ریسک پذیری | حمایت از ریسک |
کل نگر | نگرش | پیش رو |
دوره OKR چیست؟
یکی از چالشهایی که در مسیر کسبوکار یا زندگی شخصی با آن روبرو میشویم، بیهدفی یا انتخاب تعداد زیادی اهداف است که هرکدام نتایج خاص خود را دارند. در مرحله بعد، با مشکل مواجه خواهیم شد که چگونه مشخص کنیم که به هدف خود رسیدهایم؟ در زندگی سازمانی، این مسائل بیشتر دیده میشود. یک جمله معروف میگوید: “در غیاب اهداف واضح و آشکار، به طرز عجیبی به انجام کارهای بیاهمیت روزانه وفادار میشویم و در نهایت اسیر آنها میشویم.” به همین دلیل ممکن است سازمانهای زیادی را دیده باشید که بعد از تدوین استراتژیها درگیر روزمرگی شدهاند و به کارهای فوری و فوتی میپردازند و کمتر در جهت استراتژیهای تعیین شده گام بر میدارند.
در آموزش OKR به فریمورک اهداف و نتایج کلیدی یا OKR که یک روش کاربردی است، پرداخته میشود تا بتوان اطمینان حاصل کرد که در جهت اهداف، استراتژیها و چشماندازها پیش میرویم. در واقع اجرای OKR یک ابزار است که دقیقاً مانع خاک خوردن اسناد استراتژی میشود و سازمان را مطمئن میسازد که هر اقدام روزانه در جهت عینیتبخشیدن به اهداف کلان است. از مزایای این تکنیک میتوان به این اشاره کرد که نه فقط در شرکتهای کوچک بلکه در شرکتهای در سطح جهانی اگر OKR نبود، توسعه هزار برابری شرکتهای بسیار موفق در سطح جهان در کوتاهمدت ناممکن بود. همچنین پیادهسازی OKR حتی در سطح فردی و در زندگی روزمره باعث تحول شگرف خواهد بود. در دوره OKR چگونه نوشتن OKR و موارد زیر را میآموزیم:
- آشنایی با هدفگذاری
- آشنایی با تکنیک اهداف و نتایج کلیدی
- بررسی انواع مثالهای OKR
- آشنایی با همسو کردن فعالیتهای روزمره و اهداف کلان
- مقایسه جایگاه OKR با روشهای دیگر برنامهریزی
- آشنایی با چگونگی هماهنگسازی بخشهای مختلف سازمان و رهبری با استفاده از OKR
- معرفی ابزارهای OKR
مخاطبان دوره OKR :
- تمامی ما افراد علاقهمند به توسعه فردی و شغلی
- مدیران ارشد شرکتها و سازمانهای بزرگ
- کلیه کارکنان سازمانهای بزرگ و کوچک
- مدیران شرکتهای کوچک و متوسط و مدیران استارتاپها
- مدیران محصول و طراحان محصول
- مدیران پروژه و افراد تیم مهندسی
- افراد علاقهمند به نوآوری و مباحث مدیریت عملکرد
- مشاوران مدیریت
- افراد درگیر در حل مسئلههای پیچیده
- کارآفرینان و مدیران کسبوکارهای کوچک، متوسط و بزرگ
نمونههایی از لینکهای آموزشی OKR در ادامه آورده شده است:
- https://keywork.ir/course/okr/
- https://okrcoach.ir/services/course/
- https://www.aparat.com/v/h7xja
- https://event.ilia.co/okr/
- https://cafetadris.com/Imenpour/course/14518-%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9-okr
معرفی برترین کتاب های OKR
یافتن کتاب مناسب درباره OKR معمولاً یکی از چالشهای شروع یادگیری این روش است. در این قسمت تعدادی از بهترین کتابهای موجود در زمینه OKR را به شما معرفی کردهایم تا با مطالعه آنها، تجربه موفقتری در اجرای OKR را به دست آورید.
- کتاب Radical Focus تألیف کریستینا وودکه
- کتاب اهداف و نتایج کلیدی Objectives and key results تألیف Lamorte و Niven
- کتاب مهمها را بسنجید (Measure what matters) تألیف جان دوئر
- کتاب OKRs Field Book تألیف Ben Lamorte
کتاب فارسی OKR در ایران:
- راهنمای تدوین و پیادهسازی OKR تألیف بابک هزاوه و الهه حصیری
- کتاب راهنمای کاربردی پیادهسازی استراتژی به روش اهداف و نتایج کلیدی (OKR) تألیف فرزانه غلام ابوالفضل
سوالات متداول درباره سیستم OKR
OKR مخفف چیست؟
مدل برنامهریزی OKR یکی از پیشرفتهترین متدهای برنامهریزی سازمانی و مخفف دو واژه اهداف (Objective) و نتایج کلیدی (Key Results) است.
روش OKR چیست؟
OKR یک روش برای برنامهریزی سازمانی است (هرچند برای برنامهریزی شخصی هم استفاده میشود) که در آن اهدافی فصلی (۳ماهه) بر مبنای مأموریت سازمان تعیین و در پایان هر فصل به بررسی و ارزیابی نتایج کلیدی مدنظر پرداخته میشود.
تفاوت بین KPI و OKR چیست؟
همانطور که از بحث این مقاله پیداست OKR استراتژی مدرنی است که برای تنظیم و پیگیری پیشرفت به سمت اهداف استراتژیک و گاهی غیر استراتژیک از آن استفاده میشود. این در حالی است که KPIها عملکرد را در برابر اهداف و معیارهای خاص اندازهگیری میکنند. از طرفی OKRها یک چارچوب جهتدهی برای سازمان ارائه میکنند، درحالیکه KPIها اندازهگیری کمی از پیشرفت به سمت اهداف سازمان را ارائه میدهند.
یک نمونه OKR برای کسب و کارهای ایرانی مثال بزنید؟
مثال OKR در تیم بازاریابی محتوا:
هدف: ایجاد مقالات آموزنده در بلاگ
نتایج کلیدی: مصاحبه با ۱۰ رهبر حوزه صنعت بازاریابی محتوایی
مثال OKR در تیم سئو:
هدف: هدایت ۱۰۰ هزار ترافیک ارگانیک به سمت سایت تا تاریخ مشخص
نتایج کلیدی:
- ۴۰۰ بار دانلودشدن PDF تا تاریخ مشخص
- بهبود وضعیت سایت در سئو
- قراردادن حداقل ۷ لینک داخلی در هر صفحه بلاگ.
آیا محدودیتی در تعریف کاربران و دعوت پرسنل در نرم افزار OKR وجود دارد؟
در نسخه رایگان برای تعریف کاربران و دعوت از کارکنان محدودیت ۵ کارکنان وجود دارد؛ اما با تهیه نسخه پیشرفته نرمافزار OKRcoach چنین محدودیتی وجود نخواهد داشت.
جمع بندی
OKR یک مدل برنامهریزی سازمانی و ابزاری قدرتمند جهت مدیریت عملکرد سازمان است که بهصورت واضح و شفاف، اهداف و نتایج مورد انتظار را برای هر فرد و گروه در سازمان تعیین میکند. این روش میتواند به بهبود فرایندهای سازمانی و راندمان کارکنان کمک بسیاری کند و تعامل بین اعضای سازمان را سهولت ببخشد. برای پیادهسازی موفق این روش، باید به مواردی چون تعیین هدفهای واضح و تعیین نتایج کلیدی قابلاندازهگیری و مشخصشدن مسئول تحقق اهداف توجه گردد. درنهایت، با پیادهسازی موفق روش OKR، سازمان قادر خواهد بود به شکل بهتری اهداف خود را مدیریت کرده و بهبود چشمگیری در عملکرد خود داشته باشد.