تودِی: وقتِ چابک‌کردن مدیریت سرمایه انسانی

نسل Z یا نسل زومر افرادی هستند که در اواخر دهه ۱۹۹۵ تا اوایل دهه 2010 میلادی به دنیا آمده‌اند و رنج سنی بین ۱۰ تا ۲۵ سال دارند. به دلیل اینکه اولین نسلی هستند که در عصر دیجیتال و با دسترسی به اینترنت و تلفن همراه بزرگ شده‌اند، به آنها لقب “بومی‌های دیجیتال واقعی” داده‌اند. در ایران نیز متولدین دهه هشتاد در این نسل قرار می‌گیرند.

این نسل واقعاً از نسل‌های قبلی خود متمایز است؛ زیرا اهداف و انتظارات آنها فرق دارد. نسل Z در آستانه ورود به محیط‌های کاری هستند و تأثیر ورود آن‌ها سریع و عمیق خواهد بود. تأثیرات این نسل در محل کار، نحوه مصرف‌گرایی، فناوری، سیاست و فرهنگ موج می‌زند. آنها دیدگاهی منحصربه‌فرد در مورد مشاغل و چگونگی تعریف موفقیت در زندگی و نیروی کار دارند.

ازآنجایی‌که نسل Z همیشه در حال جستجو است و با ابزارهای آنلاین و شبکه‌های اجتماعی بروز سروکار دارد، به‌زودی باید منتظر تغییرات اساسی در دنیای کسب‌وکارها باشیم. باتوجه‌به این تغییرات، جوامع و سازمان‌ها برای اینکه بتوانند به موفقیت دست پیدا کنند باید به این تفاوت‌ها توجه داشته باشند و خودشان را با آن وفق دهند.

در این مقاله قصد داریم به بررسی همه چیز درباره نسل زد و اهمیت این نسل را برای کسب‌وکارها بپردازیم. در ابتدای مقاله با سایر نسل‌ها آشنا خواهیم شد و خصوصیات و تفاوت‌های کلی آن‌ها بررسی خواهیم کرد. سپس به تعریف نسل Z و ویژگی‌ها و نکات مهم در روان‌شناسی این نسل و در نهایت، به چالش‌ها و دغدغه‌های این نسل در کسب‌وکار باتوجه‌به نقاط قوت و ضعف آنها خواهیم پرداخت تا بتوانیم راهکاری مناسب در جهت تعامل و مدیریت آنها باتوجه‌به تأثیر نسل Z در آینده ایران ارائه دهیم. 

 منظور از نسل زد چیست؟

 در پاسخ به این موضوع که نسل زد یعنی چه؟ معنی نسل زد به متولدین بین سال‌های ۱۹۹۵ تا 2010 میلادی و نسل z در ایران هر کسی است که از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۰ متولد شده است و فرزندان نسل ایکس هستند. این نسل به‌عنوان نسل نت یا بومی‌های دیجیتال شناخته می‌شود چرا که از کودکی خودشان به پیشرفت‌های اینترنت و ابزارهای هوشمند دنیا دسترسی داشتند. این نسل به این امر فراگیر شده است که برای آن‌ها استفاده از ابزارهای دیجیتال و هوشمند شخصیت‌محور است. این نسل از همان جوانی خود از مزایای اینترنت بهره می‌برند و از آن نهایت استفاده می‌کنند این در حالی است که این مزیت برای سایر نسل‌ها وجود نداشت. برخی از افراد و متخصصان به افراد نسل Z یک سری خصوصیات نسبت می‌دهند، اما ویژگی شخصیتی برجسته آن‌ها استفاده زیاد از ابزارهای دیجیتال و هوشمند است. این نسل با این ویژگی برای ایجاد پل بین نسل‌های مختلف کمک می‌کنند و هنجارها و باورهایی را که برای دیگران «عادی» است به چالش می‌کشند.

بااین‌حال، این مزایا با چالش‌هایی همراه هستند که باید در نظر گرفته شوند. برخی از این چالش‌ها توسعه استفاده از ابزارهای دیجیتال در کارگاه‌ها و ایجاد امنیت در این زمینه است. البته برای افراد این نسل خصوصیات دیگری هم بیان می‌شود. به‌عنوان‌مثال آن‌ها غیرمتعهد یا مسئولیت‌ناپذیر خطاب می‌کنند و گاهی هم آن‌ها را ناسازگار، بدرفتار و ریسک‌پذیر می‌خوانند. تمام این مفاهیم را باید با نگاهی دقیق و ریزبین مشاهده کرد؛ چون واقعاً جوانان نسل زد غیرمتعهد نیستند. .

طبق نظرسنجی گالوپ در سال ۲۰۲۲، ۵۴ درصد از کارمندان این نسل، بیشتر از نسل‌های دیگر دوست دارند به‌صورت هیبریدی و یا به‌عنوان فریلنسر کار کنند. همچنین مطابق تحقیقات تا سال ۲۰۲۵ حدود یک‌چهارم نیروی کار را نسل Z تشکیل می‌دهند.

در حال حاضر نسل زد ایران در سنین نوجوانی و جوانی خود به سر می‌برند و وارد دوران بزرگسالی می‌شوند. با اینکه در ایران کمتر به این مفاهیم توجه می‌شود؛ اما در نهایت جامعه مدیران مجبور به پذیرش این نسل و انعطاف‌پذیری در مقابل ویژگی‌های نسل زد خواهد شد. مدیرانی موفق‌تر هستند که سریع‌تر این موارد را شناخته و واحد خود را هدفمند کنند. نسل Z-GENERATION در ایران درصورتی‌که مدیریت صحیحی داشته باشند پتانسیل بسیار بالایی برای موفقیت در عرصه‌های مختلف خواهند داشت.

بیشتر بخوانید: مزایای نرم افزار جذب و استخدام تودی برای سازمان شما

نسل z مخفف چیست؟

برای شما پیش‌آمده باشد که نسل z مخفف چیست؟ اما بر خلاف آنچه تصور می‌شود عبارت نسل زد برگرفته شده از واژه انگلیسی Z Gen یا Gen z است که به فارسی جنزی نیست گفته می‌شود. این نسل با این ویژگی برای ایجاد پل بین نسل‌های مختلف کمک می‌کنند و هنجارها و باورهایی را که برای دیگران «عادی» است به چالش می‌کشند. برخی از این ویژگی‌ها شامل توانایی چندزبانی، استفاده از رسانه‌های جدید، تمایل به فعالیت‌های اجتماعی و آگاهی از مسائل روز جامعه است. این نسل به دنبال راهکارهای جدید و خلاقانه برای مسائل جامعه هستند و به قضایای محیط‌زیست، برابری جنسیتی، حقوق بشر و سایر مسائل اهمیت می‌دهند.

به‌طورکلی به متولدین سال‌های ۱۹۹۵ تا 2010، Z-GENERATION می‌گویند که امروزه بیش از ۴۰% افراد در بازار کار اکنون افراد این نسل هستند. تا چند سال آینده هم بیش از پنجاه‌درصد بازار کار را تشکیل می‌دهند. همچنین طبق پیش‌بینی‌ها این روند در سال‌های بعد هم روبه‌رشد خواهد بود. به همین جهت اهمیت آشنایی با روان‌شناسی نسل z از اهمیت زیادی برخوردار است..

مهم‌ترین خصوصیات رفتاری نسل زد z چیست؟

خصوصیات مختلفی برای افراد این نسل تعریف شده است که به‌صورت خلاصه: از جمله آن‌ها می‌توان به: انتظارات بیشتر، صبر و حوصله کمتر، حواس‌پرتی، و تأثیرگذاری بیشتر اشاره کرد. باید توجه داشت که: مهم‌ترین نکته در تعریف اینکه نسل زد به چه کسانی می‌گویند؟ سال تولد آن‌ها است و خصوصیاتی که برای این نسل ذکر شده است، ممکن است متغیر باشد؛ چون قطعاً همه افراد تمامی این فاکتورها را ندارند و تفاوت شخصیتی هم مطرح است. نسل زد یک سری ویژگی‌های منحصربه‌فرد دارند که آن‌ها را از نسل‌های قبلی متمایز می‌کند. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از: 

علاقه به ارتباطات مجازی و رسانه‌های دیجیتال: اعضای نسل Z علاقه زیادی به ارتباطات مجازی و استفاده از رسانه‌های دیجیتال دارند. آن‌ها ترجیح می‌دهند کارهای خود را به‌صورت آنلاین انجام دهند و این ویژگی باعث شده که کسب‌وکارهای اینترنتی تلاش کنند تا محصولات و خدماتی را ارائه دهند که نیازهای این گروه را برطرف کنند. آن‌ها برای مشکلات خود دنبال راه‌حل در اینترنت می‌گردند. آن‌ها تمایل دارند موارد را خودشان حل کنند. به آن‌ها راه‌حل نگویید به آن‌ها هدف انجام کار را بگوئید.

خلاقیت و نوآوری: نسل Z دوست دارند خلاقیت خود را به کار بگیرند و محصولات جدیدی را اختراع کنند تا زندگی را برای خود و دیگران آسان‌تر کنند. آن‌ها به دنبال برهم‌زدن ساختارها و ارائه راه‌حل‌های نو و منحصربه‌فرد هستند.

آزادی بیان: اعضای نسل Z به طور آزادانه احساسات و اندیشه‌های خود را بیان می‌کنند. این خصوصیت با ظهور رسانه‌های اجتماعی تقویت شده و بستر مناسبی برای آزادی بیان فراهم شده است.

اهمیت گفتگو و مذاکره: اعضای نسل Z به گفتگو و مذاکره برای حل مسائل و بهبود وضعیت اعتقاد دارند. آن‌ها این باور را دارند که بهترین راه برای رفع اختلافات و مشکلات، از طریق گفتگو و پذیرش تفاوت‌هاست.

واقع‌بینی و درک واقعیت: افراد نسل Z به واقعیت‌ها و وضعیت‌های واقعی باور دارند و تمایل دارند مسائل را با واقع‌بینی و درک صحیح مدیریت کنند.

تعهد به اصول اخلاقی: اگر می‌خواهید نظر افراد نسل زد را جلب و آن‌ها را با خودتان همراه کنید، باید به اصول اخلاقی و انسانی معتقد باشید. همان‌طور که گفتیم این افراد، به گفتگو و مذاکره پایبند هستند و واقعیت را خیلی راحت می‌پذیرند، ازاین‌رو به صداقت، حقوق بشر، حقوق حیوانات و محیط‌زیست اهمیت زیادی می‌دهند.

نیاز به باور و اعتماد: افراد این نسل نیاز دارند که از سوی اطرافیان، والدین و مدیران خود مورداعتماد قرار بگیرند. درصورتی‌که این افراد را باور کنید، توانایی‌ها و قابلیت‌های بی‌نظیر آن‌ها را مشاهده خواهید کرد. معمولاً مدیران و کارفرماهایی که نسل زد را باور می‌کنند، در کسب‌وکار خود به موفقیت‌های چشمگیری می‌رسند.

توجه به تعادل کار و زندگی: نسل Z به تعادل بین کار و زندگی شخصی خود اهمیت می‌دهد. آن‌ها تمایل دارند در محیط‌های کاری انعطاف‌پذیر و قابلیت کار از راه دور (Remote Work) فعالیت کنند و از فرصت‌های کاری انعطاف‌پذیر و تعامل با خانواده و دوستانشان بهره ببرند.

ارزش‌های سازمانی: نسل Z به ارزش‌های سازمانی مهمی مانند تنوع، پایداری محیطی، انصاف و مسئولیت اجتماعی توجه دارد. آن‌ها تمایل دارند در سازمان‌ها کار کنند که این ارزش‌ها را رعایت کنند و به مسائل اجتماعی و محیطی توجه کنند.

نسل Z کارآفرین است: ذهنیت کارآفرینی دارند و علاقه‌مند به دنبال‌کردن سرمایه‌گذاری‌های تجاری هستند و همیشه می‌خواهند از دانش برای ایجاد کارآفرینی استفاده کنند. آن‌ها می‌دانند که چه چیزی می‌خواهند و بر روی آن تمرکز می‌کنند. نقاط ضعف خود را می‌دانند. .

دانش فنی: آن‌ها هیچ مشکلی در استفاده از برنامه، نرم‌افزارها، سیستم‌ها و فناوری ندارند.

تنهایی و افسردگی: طبق گزارش‌ها نگران مهارت‌های ارتباطی و بین‌فردی هستند. افراد نسل زد علی‌رغم عضویت در شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات گسترده، احساس افسردگی و تنهایی زیادی می‌کنند. یکی از دلایل این موضوع کمتر. بودن میانگین هوش هیجانی(EQ)  در آن‌ها است.

بررسی نکات مهم در روانشناسی نسل زد

چالشی که پیشروی شما قرار دارد این است که چگونه با این نسل رفتار کنید؟ باید خصوصیات مهمی که راجع به نسل زد وجود دارد بشناسید و با درنظرگرفتن ویژگی‌های آن‌ها، این افراد را بهتر بشناسید، درک کنید و در جهت تعامل سازنده‌تر با آن‌ها گام بردارید.

• گوش دهید

در موقعیت‌های سخت و تنش‌زا، گوش‌دادن به صحبت‌های افراد نسل زد حتی اگر حق با آن‌ها نیست، می‌تواند زمینه پذیرش حرف شما و آرام‌شدن اوضاع را فراهم کند.

• تعهد دهید

یکی از نکات مهم در روان‌شناسی نسل زد، تعهد به قول و قرارهایی است که با آن‌ها می‌گذارید. پس حتماً نسبت به صحبت‌های خود توجه کنید؛ چرا که افراد نسل زد به آن‌ها اهمیت می‌دهند.

• واقع‌بین باشید

برای موفقیت در تعامل و ارتباط با نسل z حتماً توجه کنید که صحبت‌های شما باید منطقی و واقع‌گرایانه باشد؛ چون متولدین این نسل افرادی واقع‌بین هستند.

طبقه‌بندی نسل‌های مختلف چگونه انجام می‌شود؟

نسل‌ها به انسان‌هایی گفته می‌شود که در یک دوره زمانی زندگی کرده‌اند و دارای اشتراکات مشترکی هستند. هر نسل تقریباً ۳۰ سال عمر دارد و به آنها “هم‌دوره” نیز گفته می‌شود.

هر نسل بازتابی از دورانی است که در آن با ویژگی‌های خاص رشد کرده است. اختراعات، فناوری‌های جدید، اقتصاد، سیاست، تفاوت‌های فرهنگی و بحران‌های بزرگ تنها برخی از عناصری هستند که ویژگی‌ها، آرمان‌ها و ارزش‌های خاص نسل‌های مختلف را شکل می‌دهند. با نحوه تفکیک نسل‌ها شناخت از ویژگی‌های نسل‌های مختلف دیدی کلان از مخاطبین در سنین متفاوت به ما می‌دهد. به‌طورقطع میان نسل‌ها تفاوت و تغییرات مشخصی وجود دارد.

 نسل Y یا نسل هزاره

نسل Y یا نسل هزاره (Millennials) به افرادی گفته می‌شود که بین سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۵ متولد شده‌اند. این نسل با ظهور اینترنت و پیشرفت‌های تکنولوژیکی همچون تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی بزرگ شده‌اند و به طور طبیعی با این ابزارها آشنایی و مهارت بالایی دارند. آن‌ها نسبت به نسل‌های قبل خود، اعتقاد کمتری به مذهب دارند و به کارگروهی و تیمی اهمیت زیادی می‌دهند. همچنین تغییر شغل برای پیشرفت را مهم می‌دانند و حقوق را تنها عامل مهم در انتخاب شغل نمی‌دانند، بلکه به سایر مزایا مانند بیمه، توسعه و محیط کار ایدئال نیز توجه دارند. نسل Y که بزرگ‌ترین بخش نیروی کار را تشکیل می‌دهند، در تمامی صنایع و مشاغل حضور دارند و برخی از آنها به دنبال پیوستن به شرکت‌های استارت‌آپی نیز هستند.

نسل Z

نسل Z (Generation Z) به افرادی اطلاق می‌شود که معمولاً در دهه‌های اوایل قرن بیست ویکم (بین حدود ۱۹۹۵ میلادی تا حدود ۲۰۱۰ میلادی معادل با ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۸ شمسی) متولد شده‌اند. این نسل با تکنولوژی و ارتباطات دیجیتالی از بدو تولد آشنا بوده و به‌عنوان نسل تکنولوژیکی، نسل نت (اینترنت) یا بومی‌های دیجیتال شناخته می‌شوند. نسل Z به‌عنوان نسلی که با وسایل الکترونیکی، رسانه‌های اجتماعی و جهان آنلاین بزرگ شده‌اند، معروف هستند. آن‌ها عموماً در زمینه ی فناوری و دانش چندرسانه‌ای توانمندند و به مسائل اجتماعی و محیط‌زیست علاقه دارند

این نسل در سایه چالش‌هایی مانند نابودی آب‌وهوا، قرنطینه‌های همه‌گیر و ترس از فروپاشی اقتصادی به بلوغ رسیده‌اند. آنها اولین نسلی هستند که با اینترنت به‌عنوان بخشی از زندگی روزمره بزرگ شده‌اند و به‌عنوان یک نیروی تحت‌تأثیر می‌توانند نقش مهمی در تغییرات و تحولات آینده ایفا کنند.باتوجه‌به بیداری نسل زد آنها به‌عنوان یک نیروی تحت‌تأثیر می‌تواند نقش مهمی در تغییرات و تحولات و تعیین آینده ایران داشته باشد، اگر چه این تأثیرات بستگی به عوامل مختلفی از جمله سیاست‌ها، اقتصاد، فرهنگ، و جامعه دارد.

نسل X

نسل ایکس (Generation X) به افرادی اطلاق می‌شود که بین سال‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ متولد شده‌اند. این نسل در دوران پس از جنگ جهانی دوم و پایان انفجار جمعیت به دنیا آمده‌اند و تجربیات جامعه‌شناختی و تکنولوژیکی خود را در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ میلادی کسب کرده‌اند. افراد نسل ایکس برداشت‌های متفاوتی از کار، تکنولوژی و ارتباطات دارند که آنها را از نسل‌های دیگر متمایز می‌کند. آنها انعطاف‌پذیر هستند و با تغییر شغل مشکلی ندارند، چرا که شاهد رنج اقتصادی نسل قبل خود بوده‌اند. همچنین نسل ایکس به تعادل بین کار و زندگی اهمیت می‌دهند و فردگرا هستند. این ویژگی‌ها ناشی از آن است که در دوران بحران اقتصادی و ورود زنان به بازار کار بزرگ شده‌اند. در مجموع، درک ویژگی‌های نسل ایکس می‌تواند به مدیریت و انگیزش نسل Z که فرزندان آنها هستند، کمک کند.

نسل آلفا

نسل آلفا (Generation Alpha) به افرادی اطلاق می‌شود که تقریباً بین سال‌های 2010 تا ۲۰۲۴ متولد شده‌اند. این نسل در دوره‌ای زندگی می‌کنند که بیشترین دسترسی زمانی را به تکنولوژی دارند و نسبت به پدر و مادر خود مستقل‌تر هستند. پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۵، نسل آلفا به دو میلیارد نفر برسد و به‌عنوان نسل ناجی، شروع‌کنندگان و پرچم‌داران دوره جدید شناخته شوند. این نسل بهتر و باکیفیت‌تر از هر نسل دیگری دانش را فرامی‌گیرند و توانایی بالایی در کار با وسایل دیجیتال دارند.  همچنین افراد نسل آلفا غرق در فناوری هستند، به روش‌های بصری‌تر و تعاملی‌تر برای آموزش علاقه دارند و به تجربه کاربری آنلاین عالی عادت کرده‌اند. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که آنها چهار چوب‌شکن بوده و حتی کودکان آلفا نیز توانایی راه‌اندازی کسب‌وکار خود را داشته باشند.

نسل بتا

قاعدتاً افراد نسل بتا در ادامه متولدین نسل آلفا قرار خواهند گرفت. شاید جالب باشد بدانید که هنوز هیچ یک از افراد نسل بتا (Beta Generation) متولد نشده‌اند! کسانی که در طی سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۹ متولد می‌شوند، جزء افراد نسل بتا طبقه‌بندی می‌شوند. متخصصان پیش‌بینی می‌کنند که افراد این نسل به رشد فردی خود اهمیت زیادی می‌دهند. آن‌ها همواره برای به‌روز نگه‌داشتن اطلاعاتشان از طریق اینترنت آموزش‌هایی را دریافت می‌کنند. افراد نسل بتا باور دارند که می‌توانند از طریق سرمایه‌گذاری روی قابلیت‌ها و استعدادهای خودشان به رفاه بیشتری دست یابند.

 نسل Baby Boomers

 بیبی بومرها (Baby Boomers) به افرادی اطلاق می‌شود که در دهه‌های ۴۰ تا ۶۰ میلادی (تقریباً بین سال‌های ۱۳۲۵ تا ۱۳۴۰ شمسی) پس از جنگ جهانی دوم متولد شده‌اند. در آن زمان، رفاه اقتصادی و امنیت اجتماعی روند فزاینده‌ای داشت و به همین دلیل افراد این نسل شوروشوق زیادی برای زندگی داشتند. این نسل فهمیده بودند که با تلاش و کوشش فراوان می‌توانند به ثروت زیادی دست پیدا کنند و در آرامش کامل به زندگی خود ادامه دهند. افرادی مانند بیل گیتس و وارن بافت که امروز جزو ثروتمندترین افراد جهان هستند، متعلق به همین نسل بیبی بومر هستند. رفاه اقتصادی و امنیت اجتماعی باعث شد که در این بازه زمانی، خانواده‌ها فرزندان زیادی به دنیا بیاورند و به همین خاطر به این نسل، بیبی بومرها یا نسل انفجار جمعیت گفته می‌شود. این نسل امروز بازنشسته شده‌اند و اکثر پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های دنیای ما به همین نسل تعلق دارند. ریسک‌پذیری و خلق کسب‌وکارهای جدید از خصوصیات بارز این نسل است.

نسل خاموش

 نسل خاموش (Silent Generation) به افرادی اطلاق می‌شود که بین سال‌های ۱۹۲۵ تا ۱۹۴۵ متولد شده‌اند. این افراد در دوران بحران اقتصادی و جنگ جهانی دوم به دنیا آمدند و زندگی دشواری را تجربه کردند. همین مشکلات و سختی‌ها بود که به اخلاق این افراد شکل داد و آن‌ها را افرادی منظم، صبور، سخت‌کوش و وفادار بار آورد. افراد این نسل به ثبات شغلی علاقه زیادی دارند و به همین خاطر دنبال یک شغل ثابت هستند. از طرفی، علاقه زیادی به آرامش دارند و در برابر حکومت‌ها سکوت می‌کنند. به همین خاطر به آن‌ها نسل خاموش یا سنت‌گراها گفته می‌شود. این نسل عموماً پس از جنگ جهانی دوم رشد کرده و جنگ‌های کره و ویتنام را دیده‌اند یا در آنها شرکت کرده‌اند. اغلب این افراد تا کنون بازنشسته شده‌اند و افرادی که فعال هستند، اغلب در نقش مشاور یا شریک ایفای نقش می‌کنند

 بزرگ‌ترین نسل (Greatest Generation)

بزرگ‌ترین نسل (Greatest Generation) به افرادی اطلاق می‌شود که بین سال‌های ۱۹۰۰ (برخی ۱۹۱۰ می‌گویند) تا ۱۹۲۴ متولد شده‌اند و به بازماندگان جنگ جهانی دوم هم گفته می‌شوند. این افراد در دوران رکود بزرگ اقتصادی آمریکا متولد شدند و جنگ جهانی دوم را به چشم دیدند و در آن شرکت کردند. با تلاش‌هایی که این افراد در زمینه پشتیبانی داوطلبانه در جنگ انجام دادند، شگفتی آفریدند این نسل در دهه پرشور ۲۰ رشد کرده‌اند و دوران افسردگی بزرگ پس از جنگ جهانی را لمس کردند.

 نسل گم شده

بین سال‌های ۱۸۸۳ و ۱۹۰۰ به دنیا آمدند. در اروپا تحت عنوان نسل ۱۹۱۴ شناخته می‌شوند. در جنگ جهانی اول جنگیدند و دهه پرشور ۲۰ را دیده‌اند. 

 نسل زد در ایران چه دغدغه‌هایی دارد؟

نخست، این نسل z ایران احساس می‌کنند در طول همه‌گیری کووید-۱۹ در “زندان” زندگی می‌کنند و انتظارات بالای نسل‌های قدیمی‌تر را برآورده‌کردن برایشان دشوار است. همچنین، آنها با چالش‌های اقتصادی و عدم اطمینان در بازار کار دست‌وپنجه نرم می‌کنند و مسیر رسیدن به شغل را طولانی و دشوار می‌بینند. از سوی دیگر، به دلیل محدودیت‌های موجود در گفتمان عمومی، نسل زد در ایران به استفاده از زبان و محتوای صریح‌تر و جنسی‌تر در فضای آنلاین روی آورده‌اند تا بتوانند خود را آزادانه بیان کنند. همچنین، آنها احساس می‌کنند فرصت‌های محدودی برای مشارکت معنادار در جامعه دارند که باعث کاهش علاقه‌مندی آنها به مشارکت عمومی شده است. در مجموع، نسل Z در ایران با چالش‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مواجه هستند و به دنبال راه‌های کوتاه‌مدت برای موفقیت و بیان خود هستند. با اینکه در ایران کمتر به این مفاهیم توجه می‌شود؛ اما در نهایت جامعه مدیران مجبور به پذیرش این نسل z و نسل بعد از z و انعطاف‌پذیری در مقابل ویژگی‌های نسل Z خواهد شد.

مطالعه بیشتر: مدیریت رفتار سازمانی چیست و چه کاربردی در سازمان ها دارد؟

آشنایی با نقاط قوت و ضعف نسل زد در سازمان‌ها

 نقاط قوت و ضعف نسل Z در سازمان‌ها به شرح زیر است: 

نقاط قوت نسل زد در سازمان‌ها

• تسلط بر فناوری: نسل Z از همان ابتدای کودکی با اینترنت و ابزارهای هوشمند آشنا بوده و در استفاده از فناوری‌های دیجیتال مهارت بالایی دارند. آنها می‌توانند به نسل‌های قدیمی‌تر در انطباق با فناوری‌های جدید کمک کنند.

• رویکرد همکارانه: نسل Z به کارگروهی و تیمی برای حل مسائل اعتقاد دارند و ترجیح می‌دهند در تیم‌های کوچک و چابک فعالیت کنند. اما ممکن است نیاز به تشویق داشته باشد تا در محیط کار به‌عنوان یک تیم فعال عمل کند. ایجاد فرصت‌هایی برای مشارکت و همکاری میان اعضای تیم، می‌تواند موجب افزایش مشارکت نسل زد شود.

• کمال‌گرایی: نسل Z به توانایی‌های خود اعتماد دارند و انتظار دارند موقعیت‌های شغلی متناسب با سطح دانش و تجربه‌شان به آنها داده شود؛ بنابراین سازمان‌ها باید از پتانسیل‌های رشد این نسل بهره ببرند.

• واقع‌گرایی و عملگرایی: نسل Z در تصمیم‌گیری‌ها واقع‌گراتر و عمل‌گراتر هستند و از اطلاعات فراوان موجود استفاده می‌کنند.

• توجه به مسائل اخلاقی: نسل Z به تأثیر اخلاقی و اجتماعی مصرف خود توجه دارند و آن را بیان هویت فردی خود می‌دانند.

• انعطاف‌پذیری: نسل Z انعطاف‌پذیری بالایی در نحوه انجام کارها دارند. مدیران باید این ویژگی را در نظر گرفته و بخش‌هایی را که انعطاف‌پذیری بیشتری دارند، مشخص کنند.

• لذت‌بردن از کار: نسل Z به انتخاب کارهایی که به آنها علاقه دارند، توجه زیادی دارند. سازمان‌ها باید این علایق را در نظر بگیرند.

• تشویق نوآوری: نسل زد عموماً نسبت به نوآوری و خلاقیت مثبت‌نگر هستند و مدیران می‌توانند این خصوصیت را تشویق کنند. ایجاد محیطی که ایده‌پردازی و ارتقای را تشویق می‌کند، می‌تواند به بهبود عملکرد تیم و سازمان کمک کند.

• مشخص‌کردن دقیق وظایف: تعریف دقیق وظایف و انتظارات برای افزایش بهره‌وری نسل Z اهمیت دارد.

نقاط ضعف نسل زد در سازمان‌ها

• به‌صورت آنلاین زندگی می‌کنند و وابستگی شدیدی به اینترنت دارند: آن‌ها از ابزارهای دیجیتال برای ارتباط استفاده می‌کنند و انتظار دارند که ارتباطات در محیط کار هم به همین شکل پیش رود. این ممکن است در مدیران نیاز به تطابق با تکنولوژی‌های جدید و رویکردهای متفاوت در ارتباطات را شکل دهد.

• عدم وفاداری: نسل Z به سازمان‌ها کمتر متعهد هستند و بیشتر به منافع شخصی خود توجه دارند. آنها تمایل بیشتری به تغییر شغل دارند.

• تمایل به ارضای فوری: نسل Z به دسترسی سریع به اطلاعات و راه‌حل‌ها عادت دارند و ممکن است برای پیشرفت شغلی سنتی صبر و حوصله نداشته باشند.

• بی‌علاقگی به مشارکت عمومی: نسل Z احساس می‌کنند فرصت‌های محدودی برای مشارکت معنادار در جامعه دارند که باعث کاهش علاقه‌مندی آنها به مشارکت عمومی شده است.

• عدم درگیری: نسل Z تمایل چندانی به اصطکاک با همکاران و مدیران ندارند و روابط دوستانه زیادی برقرار نمی‌کنند. مدیران باید تلاش کنند تا این افراد موضوعات کاری را با آنها در میان بگذارند.

• استرس شغلی: نسل Z در معرض استرس شغلی بیشتری قرار دارند که می‌تواند منجر به فرسودگی شود. مدیریت روابط دوستانه، تعریف دقیق انتظارات و ایجاد رفاه می‌تواند به کاهش این استرس کمک کند.

• تحول فرهنگی: برای مدیریت نسل زد، مهم است که به تفاوت‌های فرهنگی و ارتباطی این نسل با سایر نسل‌ها توجه داشته باشید.

• نیاز به هیجان و چالش: کارمندان این نسل به دنبال وظایفی هستند که جذاب و چالشی باشند. ایجاد فرصت‌هایی برای رشد و پیشرفت شغلی آن‌ها مهم است تا از بی‌حوصلگی و رخوت در کار جلوگیری شود.

• به دنبال فرصت‌ها هستند: کارمندان نسل زد(Z) همیشه به دنبال فرصت‌ها و چالش‌های جدید هستند. آنها می‌خواهند در محیط‌هایی کار کنند که به آنها اجازه می‌دهد از خلاقیت، تخیل و مهارت‌های حل مسئله خود استفاده کنند. حفظ این افراد که از تغییر شغل و محل کار ترسی ندارند، برای تیم‌هایی که نمی‌توانند فرصت کافی برای رشد کارکنان این نسل فراهم کنند، دشوار خواهد بود. ممکن است تمایل نسل Z به یادگیری مداوم مهارت‌های جدید و کاوش، برای مدیرانی که می‌خواهند تیم‌هایشان فقط روی کار تمرکز کنند، نامربوط و نادرست به نظر برسد. مدیران اغلب جذب کارمندان این نسل را چالش‌برانگیز می‌دانند

• تقاضای خودمختاری بالا: این نسل به استقلال و خودمختاری بسیار اهمیت می‌دهد و می‌خواهند کارها را به روش خود انجام دهند و ممکن است با سیاق‌های سنتی محیط کار که به تصمیمات مرکزی اهمیت می‌دهد، دچار تضاد شوند.

• توازن کار و زندگی: نسل Z تلاش می‌کنند زندگی را فدای کار نکنند. مدیران نباید انتظارات غیرمنطقی مانند اضافه‌کاری‌های سنگین داشته باشند و باید به جدول‌های زمانی و تعطیلات آنها توجه کنند.

 در مجموع، درحالی‌که نسل Z مهارت‌های ارزشمند فناورانه، همکاری و آگاهی اخلاقی دارند، سازمان‌ها باید برای مدیریت نسل z به ویژگی‌های منحصربه‌فرد آنها و نقاط قوت و ضعف آنها توجه کنند.

معیارهای نسل زد در کسب‌وکار چیست؟

در خصوص مهم‌ترین معیارهای نسل Z در کسب‌وکار، موارد زیر قابل‌توجه است: 

• مشارکت تیمی و فضای کار اشتراکی: نسل زد به مشارکت تیمی اهمیت می‌دهد؛ اما ممکن است نیاز به تشویق داشته باشد تا در محیط کار به‌عنوان یک تیم فعال عمل کند. ایجاد فرصت‌هایی برای مشارکت و همکاری میان اعضای تیم، می‌تواند موجب افزایش مشارکت نسل زد شود. این محیط‌ها نیازی به دفاتر بزرگ و مجلل ندارند و با رعایت اصول ساده و کم‌هزینه می‌توان فضای خلاق و صمیمی ایجاد کرد.

• انعطاف‌پذیری در محیط کار: نسل زد تمایل دارد در محیط کار انعطاف‌پذیری داشته باشد و از مزیت‌های کار به‌صورت هیبریدی یا به‌عنوان فریلنسر بهره‌برداری کند. مدیران می‌توانند این انعطاف را تسهیل کرده و به افراد این نسل اجازه بدهند تا به شکلی منعطف‌تر کار کنند.

• تحول فرهنگی: برای مدیریت نسل زد، مهم است که به تفاوت‌های فرهنگی و ارتباطی این نسل با سایر نسل‌ها توجه داشته باشید. ایجاد فرصت‌هایی برای تبادل تجربیات و دیدگاه‌ها میان نسل‌های مختلف می‌تواند به ایجاد پل ارتباطی کمک کند.

• تشویق نوآوری: نسل زد عموماً نسبت به نوآوری و خلاقیت مثبت‌نگر هستند و مدیران می‌توانند این خصوصیت را تشویق کنند. ایجاد محیطی که ایده‌پردازی و ارتقای را تشویق می‌کند، می‌تواند به بهبود عملکرد تیم و سازمان کمک کند.

• ارتقای ارتباطات رو درو: برای مدیریت نسل زد، توجه به ارتباط و درک بهتر از نیازها و ترجیحات اعضای این نسل بسیار مهم است. برگزاری جلسات ارتباطی منظم و تعامل باز با کارمندان این نسل، می‌تواند به بهبود روابط کاری و حل مسائل احتمالی کمک کند. آنها ترجیح می‌دهند در محل کار به‌صورت رودررو با همکاران و مدیران ارتباط برقرار کنند تا از تعامل اطمینان پیدا کنند.

• استرس شغلی: نسل Z در معرض استرس شغلی بیشتری قرار دارند که می‌تواند منجر به فرسودگی شود. مدیریت روابط دوستانه، تعریف دقیق انتظارات و ایجاد رفاه می‌تواند به کاهش این استرس کمک کند.

• فرصت‌های آموزش و توسعه: این نسل انتظار دارند که در محل کار خودآموزش دیده و رشد کنند. فرصت‌های توسعه و کیفیت مدیریت برای آنها بسیار مهم است.

• رفاه: کارکنان نسل Z انتظار دارند که کارفرمایان به رفاه آنها اهمیت دهند. سال ۲۰۲۰ رفاه کارکنان را در اولویت قرارداد. اگر افراد سازمان از نظر جسمی و عاطفی سالم نباشند، سازمان نیز سالم نخواهد بود. توجه به‌سلامت جسمی تنها کافی نیست و مسائلی مانند انزوای اجتماعی و مشکلات مالی نیز باید مدنظر قرار گیرند.

• اخلاق‌مداری: نسل Z انتظار دارند که رهبران سازمان اخلاق‌مدار باشند. آنها انتظار دارند که اقدامات جسورانه برای رفع نقاط غیراخلاقی انجام شود و کارشان تأثیر مثبتی بر انسان و جهان داشته باشد. همچنین اعتماد در تیم برای آنها بسیار مهم است.

• لذت‌بردن از کار: نسل Z به انتخاب کارهایی که به آنها علاقه دارند، توجه زیادی دارند. سازمان‌ها باید این علایق را در نظر بگیرند

• مشخص‌کردن دقیق وظایف: شرح دقیق کارها و وظایف برای بالابردن راندمان کاری افراد نسل زد اهمیت بالایی دارد

• فضای رقابتی: نسل Z به رقابت عادت کرده و از چالش قراردادن خود در برابر دیگران لذت می‌برند. ایجاد محیط رقابتی سالم در بخش آموزش و یادگیری می‌تواند این کارمندان را انگیزه بخشد.

چه تفاوتی بین نسل زد و آلفا وجود دارد؟

 تفاوت‌های اصلی بین نسل Z و نسل آلفا این است که نسل آلفا افرادی هستند که از سال 2010 به بعد متولد شده‌اند و بنابراین جوان‌تر از نسل Z محسوب می‌شوند. این نسل حتی از همان ابتدای کودکی با فناوری‌های دیجیتال بیشتر آشنا بوده و به‌عنوان “بومی‌های دیجیتال” شناخته می‌شوند. در مقایسه، نسل Z نیز از همان ابتدا با اینترنت و ابزارهای هوشمند آشنا بوده و در استفاده از فناوری‌های دیجیتال مهارت بالایی دارند. به طور خلاصه، به نظر می‌رسد تفاوت‌های اصلی در سال‌های تولد، مهارت‌های فناوری، و تغییر ارزش‌ها و جهان‌بینی‌ها باشد، به‌طوری‌که ژن آلفا نسل جوان‌تر و آگاه‌تر از فناوری در مقایسه با ژنرال Z است که به نظر می‌رسد دیدگاه جهانی‌تری دارد. دلبستگی ضعیف‌تر به ارزش‌های سنتی خانواده در این نسل وجود دارد

سؤالات متداول در ارتباط با مدیریت نسل زد

مزایای تنوع نسلی (نسل z و نسل آلفا، نسل y و نسل x و…) در محل کار چیست؟

• باعث نوآوری می‌شود: مطالعه فوربس بر روی ۳۰۰ شرکت بزرگ ثابت کرد که تنوع تجربیات، دیدگاه‌ها، دانش و مهارت عامل اصلی نوآوری است.

• تنوع مهارت‌ها: برای نمونه بیبی بومرها مهارت‌های بین‌فردی خوبی دارند (مانند ارسال نامه و صحبت با تلفن) در آن سمت نسل زد می‌دانند چگونه با فناوری کار کنند. این مهارت‌ها در سازمان ادغام خواهد شد و فرصتی عالی برای انتقال دانش و پیشرفت به وجود خواهد آورد.

• دیدگاه‌های متنوع: هر نسل بنا به شرایط جهان تفکر متفاوتی را تجربه کرده است؛ بنابراین منابع کاری چند نسلی تفکرات متفاوتی ایجاد خواهد کرد.

• محافظت از آینده‌ی نیروی کار: بسیاری از سازمان‌ها باتوجه‌به دلیل تغییرات گسترده به فکر تقویت نیروی کار خود در آینده هستند. داشتن نیروی چند نسلی باعث می‌شود سازمان شرایط مختلف را بررسی و آماده کند.

• مزیت رقابتی: داشتن نیروی چند نسلی به شما امکان می‌دهد در بازار طیف مشتریان بیشتری را داشته باشید.

• عملکرد و بهره‌وری بیشتر: بر اساس تحقیقات SHRM تنوع نسلی باعث بهبود عملکرد سازمان خواهد شد. طبق همین تحقیقات ادغام افراد مسن و جوان در سازمان بهره‌وری را بیشتر خواهد کرد.

شما هم با نسل زد سروکار دارید؟

درصورتی‌که شما هم به‌عنوان یک کارمند، مدیر، پدر یا مادر با نسل زد سروکار دارید و تمایل دارید که تعامل بهتری با آن‌ها داشته باشید، سعی کنید به اصول و خصوصیات آن‌ها احترام بگذارید و منحصربه‌فرد بودن آن‌ها را جدی بگیرید.همچنین توجه داشته باشید که این افراد علاقه خاصی به فضای وب و رسانه‌های اجتماعی دارند، ازاین‌رو باید در کسب‌وکار خود از ابزارهای به‌روز و نوین کمک بگیرید تا بتوانید نظر اهالی این نسل را جلب کنید.

نتیجه‌گیری 

افراد هر یک از نسل‌ها و به‌اصطلاح دهه‌های مختلف دارای ویژگی‌های مختص به خود هستند. از نسل Z گرفته تا نسل X و Y و حتی جدیدترین نسلی که آن‌ها را دهه هشتادی می‌نامیم؛ ویژگی‌ها، باورها و توانایی‌های مختص به خود را دارند؛ بنابراین بهتر است به این موضوعات توجه کرده و سعی در تغییردادن دیگران نداشته باشیم. در این مطلب با نسل Z (Gen Z) و خواسته‌های آن‌ها از کار و محیط کار آشنا شدیم. مدیران نیاز دارند تا باتوجه‌به این چالش‌ها، محیط‌های کاری مناسبی را برای نسل Z ایجاد کنند تا بتوانند از توانمندی‌ها و انگیزه‌های این نسل بهره‌برداری کنند و تعامل مثبتی با آن‌ها داشته باشند.

 انگیزه و نیروی محرکه نسل Z با نسل‌های قبلی خود متفاوت است و کاملاً آماده برای ورود به نیروی کار است. خصوصیات شخصیتی و اعتقادات این نسل منحصربه‌فرد است و زمانی که امنیت و ثبات مالی و شغلی همراه با ساعات کاری انعطاف‌پذیر به آنها پیشنهاد شود، در شرکت‌ها باقی می‌مانند. سازمان‌ها با درک تأثیرات و الگوهای رفتاری این گروه جمعیتی همراه با ارائه برنامه‌های آموزشی در محل کار می‌تواند آنها را خوشحال نگه دارد و یک تیم اختصاصی و بااستعداد از کارمندان این نسل در مجموعه خود داشته باشد. در انتها، به نظر می‌رسد تفاوت نسل‌ها بی‌اهمیت نیست. هر نسل باورها، مهارت‌ها، مزیت‌ها و معایب خود را دارد. این سازمان است که با درک این تفاوت‌ها و جمع‌آوری آن‌ها می‌تواند به اهداف نهایی خود برسد. در سازمان‌ها نیاز نیست بر روی افراد برچسب بزنید و آن‌ها را در نسل‌های مختلف دسته‌بندی کنید، بلکه کافی است از این راهنما استفاده کنید تا درک کنید که چه چیزی برای چه کسی بیشتر اهمیت دارد.

امروزه سبک زندگی پر استرس گریبان افراد زیادی را گرفته است و باعث تنش‌ها و بیماری‌های زیادی شده است. یکی از مهم‌ترین این استرس‌ها، استرس در محیط کار است که می‌تواند روی عملکرد افراد و حتی طول عمر آن‌ها تاثیر داشته باشد. به همین دلیل و با توجه به اهمیت مدیریت استرس در سازمان، امروزه راهکارهای متنوعی برای بهبود این مشکل وجود دارد.

در این مقاله سعی کردیم تا علاوه بر پرداختن به دلایل ایجاد استرس شغلی و عوامل استرس زا در محیط کار، عوامل کاهش دهنده و یا افزایش دهنده فشار شغلی را هم برای شما توضیح دهیم.

فشار شغلی چیست؟

فشار شغلی یا (Job pressure) درحال حاضر به یکی از مهم‌ترین مسائل روز دنیا در رابطه با شرایط کاری تبدیل شده است. استرس‌های شغلی تحت عنوان‌های مختلفی تعریف می‌شود؛ اما جامع‌ترین تعریف بسته به شرایط و توانایی‌های فرد توضیح داده می‌شود.

معمولا استرس سازمانی یا (Organizational Stress) در ادامه احساس ناتوانی در فرد به‌وجود می‌آید. اینکه کارمند شما احساس کند که خواسته‌های شما از او بیش از حد توان، دانش و یا تجربه اوست، می‌تواند باعث ایجاد فشار روانی در محیط کار بشود. استرس‌های شغلی در محیط کار علاوه بر اینکه برای شخص مضر است، روی کیفیت کاری سازمان شما هم در دراز مدت اثر خواهد داشت.

به همین منظور ابتدا شناخت عوامل ایجاد کننده فشار روانی در محیط کار و سپس آموزش مدیریت استرس در سازمان (Stress Management) برای کنترل بهتر استرس‌های شغلی، از اهمیت زیادی برخوردار است و شایسته است که کارمندان و مدیران نسبت به یادگیری و به کار بستن این ترفندها توجه کافی داشته باشند.

بیشتر بخوانید: آشنایی با ویژگی های نرم افزار منابع انسانی ats تودی

چرا در محیط کار دچار استرس می‌شویم؟ مهم‌ترین عوامل استرس زا در محیط کار

استرس محیط کار خود به چند بخش تقسیم بندی می‌شود. در این قسمت به انواع استرس شغلی خواهیم پرداخت و راهکارهایی برای رفع آن‌ها را ارائه می‌دهیم. توجه کنید که شناخت این عوامل می‌تواند به بهبود سریع‌تر استرس محیط کار، کمک کند. اگر بتوانید استرس خود را در یکی از معیارهایی که در ادامه توضیح می‌دهیم بگنجانید، قطعا مقابله با آن برای شما راحت‌‌تر خواهد بود. 10 مورد از شایع‌ترین سر فصل‌های استرس کاری موارد زیر هستند که در ادامه توضیح خواهیم داد.

محیط استرس زا

یکی از مهم‌ترین مواردی که باعث ایجاد استرس در کار می‌شوند، تاثیر محیط بر افراد است. تاثیر محیط خود عوامل گوناگونی را در بر می‌گیرد که مجال توضیح همگی آن‌ها در این قسمت وجود ندارد؛ اما گاهی محیط و دیزاین مجموعه بسیار خشک و رسمی است به طوری که افراد پس از ورود به آن افراد به صورت ناخودآگاه احساس اضطراب خواهند داشت. درواقع این نوع استرس بیشتر بخاطر می‌تواند باعث راحت نبودن افراد در محیط کاری بشود. نبود احساس راحتی نسبی در محیط کار، در مدت زمان طولانی روی سیستم ایمنی بدن افراد تاثیر منفی می‌گذارد؛ چرا که افراد زمان زیادی را در محیط کاری سپری می‌کنند. صمیمی نبودن افراد با یکدیگر هم یکی دیگر از موارد فشار روانی در محیط کار است.

برای مقابله با این موارد ابتدا سعی کنید حتما مقداری گل و گیاه سبز در فضای کاری خود بگنجانید. رنگ سبز گیاهان می‌تواند کاهنده job pressure باشد. همچنین کارهای دیگری مثل سرو دمنوش های گیاهی آرامش بخش و… هم به تناسب محیط کاری می‌تواند مفید باشد. طبق تحقیقات ایجاد یک دایره روابط صمیمی بین افراد علاوه بر کاهش استرس کار، روی افزایش راندمان کاری هم تاثیر چشمگیری خواهد داشت. شما می‌توانید به عنوان یک مدیر یا کارمند در صمیمی شدن جو موثر باشید و روحیه کار تیمی را در سازمان افزایش دهید.

ایده‌‌آل گرایی و کار بیش از حد 

یکی دیگر از استرس‌های شغلی ک بشدت بین افراد مختلف شایع است، ایده‌آل‌گرایی است. ایده‌ال گرایی هم می‌تواند شامل موارد مختلفی باشد. مثلا شما دوست دارید برای اثبات لیاقت‌های خودتان به رئیس، بیش از اندازه کار کنید. این فاکتور توسط محیط، مدیر و… به شما تحویل نمی‌شود؛ بلکه این خودتان هستید که با تفکر اشتباه باعث بوجود آمدن استرس در محیط کار خودتان می‌شوید.

مثال دیگر ایده‌آل گرایی می‌تواند به رقابت داشتن بین شما و کارمند دیگر، تلاش زیاد برای گرفتن ترفیع، حقوق بیشتر و… باشد. در هر صورت اثرات منفی استرس در محیط کار به واسطه ایده‌آل گرایی و‌کار بیش از اندازه گریبان شما را خواهد گرفت. یکی از راهکارهای کنترل استرس در محیط کار، آن هم در شرایطی که شما از خودتان انتظار بی‌نقص بودن دارید، استفاده از تعطیلات است‌. تعطیلات برای استراحت است و سعی کنید مطلقا در این زمان به انجام اضافه کاری و یا حتی فکر کردن درمورد مسائل کاری نپردازید. تعطیلات می‌تواند روزهای به خصوصی در تقویم و یا زمان استراحت بین چند ساعت کار باشد.

ضرب الاجل غیر منطقی

از انواع استرس شغلی ضرب الاجل غیر منطقی است که باعث ایجاد استرس سازمانی یا Organizational Stress می‌شود. همانطور که اشاره کردیم استرس شغلی می‌تواند توسط عوامل درونی و یا بیرونی بوجود بیاید. این مورد هم از عوامل خارجی باعث ایجاد استرس در محیط کار است. منظور از ضرب الاجل غیر منطقی تعیین زمانی خارج از حد توان برای تحویل کارها و پروژه‌ها است. این مورد می‌تواند از عجله مدیر شما و یا اطلاع نداشته درمورد زمان منطقی انجام کارها باشد. استرس در کار خصوصا اگر بابت نبودن وقت باشد، می‌تواند روی کیفیت خروجی کار شما تاثیرات منفی داشته باشد‌. برای حل این مدل فشار شغلی، می‌توانید به مدیریت مراجعه کرده و با اون صحبت کنید. همچنین می‌توانید فردی که نسبت به مدیر شما اطلاع بیشتری از پروسه انجام کار دارد را با خود همراه کنید تا با رییس صحبت کند.

شایعات و برخوردها

مناقشات و شایعات در محیط کاری یکی دیگر از انواع استرس شغلی هستند. فراموش نکنید که استرس کاری یا Work Stress تنها از طرف شما یا رییس اعمال نمی‌شود. عوامل ایجاد اصطکاک و کنش‌های منفی بین شما با دیگر اعضای سازمان هم می‌تواند اثرات منفی استرس در محیط کار را تشدید کند. شایعات می‌تواند در مورد مسائل کاری و غیرکاری یک فرد یا گروهی از کارکنان باشد. در هر صورت اکثر این شایعات باعث استرس کاری هستند و آرامش افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

مدیریت استرس در سازمان نیازمند رعایت چند فاکتور است. مثلا شما می‌توانید با بی توجهی و حتی توضیح دادن درمورد سوء تفاهمات مسائل را به سمتی پیش ببرید که استرس کاری متوجه شما نباشد و یا حداقل مقدار فشار شغلی برای شما کاهش پیدا کند.

مصاحبه کاری

مهم نیست که سطح مهارت و تجربه شما چقدر باشد. تحقیقات ثابت کرده‌اند که بیش از هشتاد درصد مردم مصاحبه‌های کاری را یکی از عوامل استرس زا در محیط کار قلمداد می‌کنند. به صورت کلی چند عامل باعث ایجاد اضطراب در زمان مصاحبه کاری می‌شوند. یکی از دلایل این است که هزینه‌های شما بالا است و به دنبال شغل مناسب می‌گردید و نیاز مبرمی دارید تا استخدام شوید. نگرانی و استرس شغلی از بابت پذیرفته شدن سطح دانش، تجربه و کار شما می‌تواند دیگر عامل باشد. همچنین قرار گرفتن در محیط جدید و تحت بررسی قرار گرفتن به توسط چند نفر که احتمالا تجربه بیشتری نسبت به شما در کار دارند، می‌تواند استرس محیط کار را برای شما افزایش دهد.

راهکارهای مدیریت استرس در محیط کار، به تناسب شخصیت و شرایط شما می‌توانند مفید باشند. ابتدا باید بپذیرید که داشتن کمی استرس در این شرایط طبیعی است. خود واقعی‌تان را بپذیرید و بروز دهید. اگر اتفاق غیر مترقبه‌ و ناخوشایندی پیش از مصاحبه افتاد، سعی کنید مثل کاراکتر نقش اول فیلم ” در جستجوی خوشبختی”، آن را در جهت پیشبرد اهدافتان مدیریت کنید.

مواجهه با دیگران

از جمله اثرات منفی استرس در محیط کار، اضطراب هنگام مواجهه با دیگران و ارتباطات ضعیف است. استرسی که ناشی از این شرایط ایجاد می‌شود داخلی است. یکی از عواملی که هنگام روبه‌رو شدن با دیگران تنش زا است، کمبود عزت نفس و اعتماد بنفس است‌.

گاهی ارتباط برقرار کردن برای شما سخت است که باید سعی کنید با استفاده از تکنیک‌های ارتباط گیری به دیگران، این شرایط را بهبود ببخشید؛ چرا که توانایی صحبت کردن و ارتباط برقرار کردن با دیگران یکی از مهم‌ترین ابزارهای کاهنده استرس در کار است. مثلا هنگامی که ضرب الاجل غیر منطقی برای شما تعیین می‌شود، یکی از راه‌عای مدیریت استرس در محیط کار این است که با رییس گفت و گو کنید.

گفتم استرس شغلی در این زمینه می‌تواند ناشی از کمبود اعتماد بنفس باشد. هنگامی که شما از اعتماد بنفس کافی برخوردار نباشید، در مواجهه با دیگران ممکن است دچار استرس و خود کم بینی شوید. یکی از راه‌های کنترل استرس در محیط کار افزایش اعتماد بنفس با استفاده از تکنیک‌های ترمیم اعتماد بنفس و دیدن ویدیوها، شرکت در کلاس‌ها و کارگاه‌های اعتماد بنفس است.

 شغل جدید

استرس‌های شغلی در برخی شرایط برخاسته از وضعیت موجود است. هنگامی که شما به تازگی آغاز به کار می‌کند و اصطلاحا شغل جدید اختیار می‌کنید، به علت تثبیت نبودن شرایط، ممکن است دچار job pressure شوید. تثبیت نبودن شرایط شامل موارد مختلفی است‌.

آزمایشی کار کردن شما، اضطراب بابت تسویه حقوق، قرار گرفتن در محیط جدید با همکاران و رییس جدید، ایراد گرفتن به کار شما توسط کارمندان رده بالاتر، استرس روز اول کاری و…. همه و همه از جمله عوامل استرس زا در محیط کار هستند که عملکرد شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

ابتدا باید بپذیرید که استرس کار در این شرایط طبیعی است و شما اولین نفری نیستید که چنین شرایطی را تجربه می‌کنید. توجه به جزئیات و اجرای درخواست رئیس هم می‌تواند یکی از راه‌های مدیریت استرس در محیط کار باشد.

فرسودگی شغلی

یکی دیگر از انواع استرس شغلی، مربوط به شرایط فرسودگی در محیط کار است. تعریف استرس در کار و فرسودگی شغلی رابطه نزدیکی با تعریف Organizational Stress دارد‌. هرگونه شرایطی که شما حس کنید از توانایی شما بیشتر است، می‌تواند باعث فشار شغلی بیش از اندازه شود. این شرایط سخت می‌تواند فیزیکی، ذهنی و…. باشد‌‌. یکی از نشانه‌های فرسودگی شغلی محول کردن کارهای بیشتر اندازه به شما است.

این مورد همانطور که از نام آن پیداست، می‌تواند انرژی شما را در طور زمان تحلیل ببرد و باعث ایجاد مشکلات مختلف روانی، سلامتی و… شود. برای مدیریت استرس در سازمان باید سعی کنید تعامل دوستانه ای با مدیر خود برقرار کنید و شرایط را برای او توضیح دهید تا در وضعیت کاری شما تغییر ایجاد کند.

فشار زیاد 

فشار زیاد معرف شرایط پر استرسی است که معمولا پیش از یک رویداد ایجاد می‌شود. مثلا اگر مسئول برگزاری همایش هستید و باید میزبان میهمانان خاصی باشید، یا زمان کمی برای تحویل به موقع یک پروژه دارید و یا نماینده شرکت برای پیشبرد یک مناقصه مهم هستید، احتمالا فشار زیادی را متحمل شده‌اید.

اگر نشانه‌هایی مثل تپش قلب، بی‌خوابی، تعریق زیاد، گرفتگی عضلات و… دارید احتمالا دچار استرس شغلی از نوع فشار حاد شده‌اید. ابتدا باید بدانید که این نوع استرس گذرا است و به زودی شرایط شما ثابت می‌شود. پس سعی کنید از لحاظ ذهنی آرامش خود را حفظ کنید‌. این نوع استرس سازمانی تا حدی طبیعی است و پس از انجام وظایف محوله، از بین می‌رود.

مدیریت استرس در محیط کار آن هم زمانی که وظیفه مهمی بر دوش شما است، ممکن است کار سختی باشد اما می‌توانید با گوش دادن موسیقی، تنفس عمیق، مدیتیشن، دوش آب سرد، استراحت کوتاه و… کمی شرایط را برای خود هموار کنید.

ترس 

ترسیدن یکی از عمده دلایل استرس شغلی در موارد مختلف است. ممکن است خود شما متوجه ترس‌تان نباشید؛ اما با فکر کردن به ریشه فشار شغلی مورد نظر که باعث استرس شما شده، می‌توانید بفهمید که ترس از رئیس، ترس از نداشتن تجربه کافی، تر است مسخره شدن توسط دیگران و…. می‌توانند باعث ایجاد استرس محیط کار باشند.

برای پشت سر گذاشتن استرس کار در این شرایط ابتدا باید سعی کنید ریشه ترس خود را پیدا کنید. می‌توانید برای اینکار از یک مشاور و روانشناس هم‌کمک بگیرید. استرس در کار می‌تواند بخاطر یک خاطره تلخ کودکی و یا هر دلیل دیگری باشد. پس از پیدا کردن ریشه استرس کاری، می‌توانید در صدد رفع آن اقدام کنید.

تبعیض در محیط کار

یکی از عوامل بوجود آمدن استرس، تبعیض در محیط کار است. مفاهیم زیادی در این رابطه مطرح می‌شوند. در بدترین شرایط ممکن است شما استرس کار جدید را در قالب تحمل تبعیض بین خودتان و دیگر کارمندان احساس کنید. در این شرایط ابتدا باید سعی کنید عصبانیت خود را کنترل کنید.‌ تبعیض در محیط کار می‌تواند باعث کنش‌های ناخوشایندی مثل پرخاشگری، زد و خورد، تجاوز و… بشود.

اگر شما فردی هستید که حس می‌کنید در دچار تبعیض در محیط کار شده‌اید، ابتدا مطمئن شوید که برداشت شما صحیح است و ناشی از یک سوء تفاهم نیست. سپس با انجام راهکارهای زیر سعی کنید شرایط را برای خودتان هموار کنید. فراموش نکنید که ممکن است این راه حل‌ها کلیشه‌ای بنظر برسند و پیاده کردن آن‌ها سخت باشد؛ اما مطمئن باشید که انجام این راهکارها بهتر از تحمل احساس خشم و اضطراب ناشی از تبعیض در محیط کار است. مخصوصا اگر یک کارمند تازه وارد هستید، توصیه می‌کنیم فاکتورهای زیر را رعایت کنید.

مطالعه بیشتر: نسل زد چه کسانی هستند؟ | بررسی مهمترین چالش های مدیریت نسل z

دلایل استرس در محیط کار و راهکارهای مقابله با آن 

همانطور که اشاره کردیم، دلایل استرس در کار می‌تواند متفاوت باشند. برای کاهش فشار روانی در محیط کار ابتدا باید تشخیص دهید که استرس شما از کدام یک از انواع استرس شغلی است. شما می‌تواند بسته به عوامل استرس زا در محیط کار، راه حل مناسبی را اختیار کنید؛ اما به صورت کلی موارد زیر برای مدیریت استرس در سازمان پیشنهاد می‌شوند:

صحبت با روانشناس شما می‌توانید برای طیف وسیعی از موارد فشار روانی در محیط کار با یک روانشناس خوب صحبت کنید. در صورت دریافت مشاوره درست، قطعا روانشناس می‌تواند در مدیریت استرس در محیط کار به شما کمک کند.

دمنوش‌های گیاهی یکی از راه‌های کنترل استرس در محیط کار دمنوش‌های‌گیاهی هستند که به تعدیل هورمون‌ها و نوروترانسمیترهای شیمیایی دستگاه عصبی کمک می‌کنند. از جمله گیاهان آرامش بخش می‌توان به: مریم گلی، نعنا فلفلی، چای گزنه، به، دارچین، آویشن، هل و زعفران اشاره کرد.

صحبت با افراد مشورت کردن و کمک خواستن از افراد دیگر در صورتی که سنجیده باشد و باعث بدتر شدن شرایط نشود، می‌تواند باعث کاهش استرس در محیط کار شود.

افزایش عزت نفس خیلی از دلایل ایجاد استرس کاری یا Work Stress بخاطر کمبود عزت نفس است‌. شما می‌توانید با دریافت آموزش و پیاده سازی رفتارهای جدید، عزت نفس خود را افزایش و در نتیجه اثرات منفی استرس در محیط کار را کاهش دهید. موارد دیگر مثل مصرف دارو و… که در صورت لزوم مصرف می‌شوند.

اثرات منفی استرس در محیط کار

یکی از مهم‌ترین دلایل ارائه راه‌های کنترل استرس در محیط کار توسط کارشناسان و محققان، اثرات مخرب استرس در کار است. در ادامه به دو مورد از مهم‌ترین این موارد اشاره می‌کنیم.

تهدید سلامتی؛ استرس در محیط کار می‌تواند سلامتی افراد را به طرق مختلف تحت الشعاع قرار دهد. عوامل استرس زا در محیط کار می‌توانند علائم زود گذری مثل تنگی نفس، گرفتگی عضلات، تعریق بیش از اندازه، سر درد و… را شامل شوند.

از دیگر اثرات منفی استرس در محیط کار، علائم ماندگار تحمل شرایط پر استرس است. به عنوان مثال کاهش قدرت سیستم ایمنی و ابتلا به انواع بیماری‌ها، افزایش احتمال ابتلا به سرطان، فشار خون و… همه و همه از جمله اثرات استرس مزمن (chronic stress) هستند.

کاهش راندمان کاری؛ دیگر تبعات مهم استرس سازمانی کاهش راندمان کاری واحد مورد نظر است. مهم‌ترین اثرات منفی استرس در محیط کار را می‌توان در موارد زیر خلاصه نمود.

بیشتر بخوانید: هنر و مهارت نه گفتن

چگونه استرس در محیط کار را مدیریت کنیم؟

حالا که فهمیدیم عوامل استرس زا در محیط کار چقدر گسترده هستند، باید به فکر پیاده سازی راه‌های کنترل استرس در محیط کار هستند. شما می‌توانید به تناسب شرایط خودتان به عنوان کارمند یا رئیس، موارد زیر را انجام دهید. پیش از هر چیز توجه داشته باشید که هر نوع استرس کاری مضر نیست و سطح معقولی از استرس برای به سرانجام رسیدن کارها مورد نیاز است. پس منظور از مدیریت استرس در سازمان، کنترل اضطراب‌های آسیب زننده است.

انجام جلسات و‌ کارگاه‌های آموزشی

شما می‌توانید بسته به نیاز خودتان به عنوان کارمند در کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزش کنترل استرس در محیط کار، افزایش اعتماد بنفس و عزت نفس و…شرکت کنید. همچنین اگر به‌عنوان رییس حس می‌کنید اضطراب کارکنان شما بالا است، می‌توانید محتوا‌هایی در جهت کنترل استرس از طریق همایش‌ها و حتی تابلو اعلانات در معرض دید بگذارید.

تمرین تکنیک‌های کاهش استرس 

قطعا برای پیاده سازی راه‌های کنترل استرس در محیط کار، باید رفتارهای جدیدی را در رفتار خود بگنجانید. بدون عملی کردن این تکنیک‌ها و عادات جدید، مدیریت استرس در محیط کار در حد شعار باقی می‌ماند. ممکن است برای اجرا کردن این موارد جدید در دفعات اول شکست بخورید؛ اما‌ تلاش خودتان را ادامه بدهید تا بتوانید در شرایط کاری خود تغییر مثبت ایجاد کنید.

استرس روز اول کاری چرا و چگونه بوجود می‌آید؟ (استرس کار جدید)

استرس کار جدید در ابتدا برای بسیاری از افراد بوجود می‌آید. به دلیل اینکه محیط برای شما ناشناخته است و احتمالا اضطراب ناشی از دیدن افراد جدید و… باعث دستپاچگی شما می‌شود. خاصیت محیط ناشناخته برای انسان همین است. افزایش ترشح هورمون‌های Adrenaline اپی‌نفرین و نور اپی‌نفرین در این شرایط مشاهده می‌شود و باعث بروز اثرات شایع افزایش استرس مثل یخ کردن دست‌ها، تعریف، افزایش ضربان قلب و… می‌شود.

ابتدا باید سعی کنید به خودتان بقبولانید روز اول کاری ذاتا شرایط پر تنش و استرس زایی است. اگر بتوانید از لحاظ ذهنی خود را آماده پذیرش شرایط استرس کار جدید بکنید، قطعا آرامش بیشتری خواهید داشت. اگر شرایط آن‌طور که شما می‌خواهید پیش نرفت، ابتدا ببینید که اتفاق پیش آمده در کنترل شما بوده است یا خیر. سرزنش کردن خودتان بابت شرایطی که تحت کنترل شما نبوده است، یکی از شایع‌ترین علل استرس روز اول کاری است.

بیشتر بخوانید: بهترین نرم افزارها و اپلیکیشن های مدیریت زمان 

جمع بندی

استرس در محیط کار یکی از عواملی است که روی عملکرد کارکنان و سازمان تاثیر گذار است. اثرات منفی استرس در محیط کار همانطور که اشاره کردیم، می‌تواند بسیار گسترده باشد. شما می‌توانید فارغ از جایگاه اجتماعی‌تان، در حیطه اختیارات خود به کاهش استرس شغلی در محل کارتان کمک کنید.

امروزه تاثیر استرس سازمانی (Organizational Stress) در واحدهای مختلف به اثبات رسیده است و شما با پیدا کردن ریشه فشار شغلی و اضطراب خود می‌تواند در جهت رفع این مشکل اقدام کنید.

خوشبختانه در حال حاضر منابع اطلاع رسانی و آموزشی فراوانی در جهت بهبود و کاهش استرس کاری فعالیت می‌کنند که شما می‌توانید با بهره گرفتن از آن‌ها، شرایط را برای خود و سازمان مربوطه هموارتر کنید. بدین ترتیب به حفظ سلامتی خودتان و افزایش بازدهی کاری ارگان کاری خود هم کمک کرده‌اید.